Bezpieczeństwo na drogach - co udało się już zrobić?
W latach 2004–2013 wypadki drogowe w Polsce pochłonęły życie ponad 47 tysięcy osób. Dalsze 554 tysiące osób zostały ranne. Koszty ekonomiczne zdarzeń drogowych wynoszą ponad 28 mld zł rocznie. I choć liczba zabitych i rannych w ostatnich latach spada, to Polska, w porównaniu do innych państw Unii Europejskiej, wciąż pozostaje krajem o niskim poziomie bezpieczeństwa ruchu drogowego – podaje na swoich stronach Najwyższa Izba Kontroli.
Stan bezpieczeństwa na polskich drogach w ciągu ostatnich dziesięciu lat ulegał poprawie. Jest to niewątpliwie efekt szeregu działań podejmowanych przez organy państwa, samorządy terytorialne, instytucje naukowe, organizacje pozarządowe, przedstawicieli mediów, a także osoby prywatne. Na przestrzeni ostatnich 10 lat liczba śmiertelnych ofiar wypadków spadła o 41 procent, a liczba osób rannych o 31 procent. Tendencja spadkowa utrzymuje się w całym 10-letnim okresie i to pomimo stałego wzrostu liczby pojazdów poruszających się po polskich drogach.
Do wyraźnego spadku liczby ofiar śmiertelnych i rannych w wypadkach drogowych, w ocenie NIK, przyczyniły się przede wszystkim:
1) Rozbudowa i modernizacja infrastruktury drogowej
Budowa nowych odcinków autostrad i dróg ekspresowych powoduje przeniesienie ruchu z niebezpiecznych dróg jednojezdniowych na drogi dwujezdniowe. Przyczynia się to do ograniczenia liczby najgroźniejszych w skutkach wypadków, zwłaszcza zderzeń czołowych i bocznych.
2) Modernizacja dróg lokalnych
Pozytywne zmiany w sieci dróg samorządowych, powstanie nowych odcinków i modernizacja dotychczasowych poprawiły infrastrukturę dróg lokalnych służącą bezpieczeństwu w ruchu drogowym. W wielu małych miejscowościach wzdłuż jezdni wybudowano chodniki, skrzyżowania zostały poprzedzone wysepkami rozdzielającymi pasy ruchu. W miejscu niebezpiecznych skrzyżowań powstały ronda. Oznakowano przejścia dla pieszych, w ich pobliżu w wielu miejscach stanęły fotoradary i niekiedy sygnalizacja świetlna. Załatane zostały niebezpieczne dziury, zlikwidowano głębokie koleiny. Wszystko to zdaniem NIK w istotny sposób wpłynęło na spadek liczby wypadków, ofiar śmiertelnych i rannych.
3) Wzrost aktywności Policji
NIK w swoich kontrolach oceniła pozytywnie nasilenie działań podjętych przez Policję, zwłaszcza wzrost liczby policjantów ruchu drogowego pełniących służbę bezpośrednio na drodze. Szczególnie istotne znaczenie mają działania zmierzające do eliminowania z ruchu kierowców zagrażających innym uczestnikom ruchu drogowego, w tym zwłaszcza kierowców prowadzących pod wpływem alkoholu lub środków odurzających. Liczba wypadków z udziałem nietrzeźwych kierowców spadła o blisko 40 proc. na przestrzeni ostatnich 5 lat. NIK doceniła też zwiększenie aktywności policjantów w dziedzinie eliminowania z ruchu piratów drogowych. Z kontroli wynika, że radiowozy oznakowane i nieoznakowane z wideorejestratorami dokumentującymi różnego rodzaju wykroczenia, w tym m.in. przekroczenia prędkości, były przez Policję dyslokowane na odcinki dróg rzeczywiście niebezpieczne, gdzie wcześniej dochodziło do groźnych wypadków.
4) Budowa automatycznego systemu nadzoru nad ruchem drogowym
W ocenie NIK działania Głównego Inspektora Transportu Drogowego w zakresie wykorzystania i rozbudowy sieci fotoradarów stacjonarnych były prawidłowe. NIK poświadcza, że maszty fotoradarów stanęły w miejscach, w których rzeczywiście wcześniej dochodziło do niebezpiecznych wypadków. Z bazy danych prowadzonej w Centrum Automatycznego Nadzoru nad Ruchem Drogowym wynika, że w 2013 r. w większości miejsc, w których zainstalowano stacjonarne fotoradary, w porównaniu do 2012 r., odnotowano poprawę stanu bezpieczeństwa ruchu drogowego.
5) Rozwój służb ratowniczych
Działania ratownicze w stosunku do ofiar wypadków drogowych podejmowane są przez jednostki działające w ramach Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego oraz Państwowego Ratownictwa Medycznego. Stale wzrasta liczba jednostek należących do Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego. Na przestrzeni ostatnich 10 lat skrócił się czas dojazdu do miejsc wypadków. W 2004 roku w ciągu 15 minut jednostki ratowników docierały do 90 proc. zdarzeń, obecnie do ponad 97 proc. Strażacy zazwyczaj pierwsi na miejscu wypadku w kompetentny sposób udzielali pomocy medycznej osobom poszkodowanym do czasu dotarcia jednostek Państwowego Ratownictwa Medycznego.
System ratownictwa medycznego w Polsce zapewniał szybkie udzielenie pomocy na miejscu zdarzenia osobom w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego oraz transport i leczenie w szpitalnych oddziałach ratunkowych. Stworzono ponadto 12 specjalistycznych centrów urazowych służących leczeniu osób, które doznały ciężkich obrażeń ciała , a zakup nowoczesnych śmigłowców w znaczący sposób poprawił operacyjny zasięg Śmigłowcowej Służby Ratownictwa Medycznego oraz wpłynął na zwiększenie liczby lotów, w tym lotów realizowanych w nocy.
6) Działania w zakresie planowania strategicznego
Narodowy Program Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego na lata 2013-2020 trafnie określa cele oraz kierunki polityki państwa w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego. Kierunki działań określone w programie odpowiadają międzynarodowym zaleceniom w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego.
Polskie drogi wciąż jednak należą do jednych z najbardziej niebezpiecznych w Unii Europejskiej. Polska jest na przedostatnim miejscu w Europie pod względem liczby ofiar śmiertelnych w przeliczeniu na milion mieszkańców.
O nieprawidłowościach dotyczących ruchu drogowego oraz o swoich wnioskach NIK poinformowała w specjalnym raporcie NIK o bezpieczeństwie na drogach.
Czytaj także MSW w sprawie informacji NIK o bezpieczeństwie w ruchu drogowym.