Przewodnik dla internautów dotyczący praw człowieka
Rada Europy opublikowała przewodnik dla użytkowników internetu, aby pomóc im w lepszym zrozumieniu praw w środowisku online oraz przedstawić to co mogą zrobić internauci, gdy te prawa są naruszane.
Przewodnik powstał aby wyjść naprzeciw potrzebie wyposażenia użytkowników w wiedzę, dotyczącą korzystania z praw człowieka w środowisku online. Generalnie, prawa użytkownika są określone w zasadach korzystania z usług firm internetowych. Zasady te, to przeważnie długie prawne warunki umowne, które są rzadko czytane i bardzo rzadko w pełni zrozumiałe.
Podręcznik koncentruje się na prawach człowieka, na które Internet ma największy wpływ: dostęp i niedyskryminacja, wolność wypowiedzi i informacji, wolność zgromadzeń, zrzeszania się i uczestnictwa, prywatność i ochrona danych, edukacja i umiejętność czytania i pisania, ochrona dzieci i młodzieży oraz prawo do skutecznych środków zaradczych w przypadku naruszenia praw człowieka.
Przewodnik, przyjęty przez Komitet Ministrów reprezentujący 47 państw członkowskich Rady Europy, jest oparty na prawach i wolnościach zawartych w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, zgodnych z wykładnią Europejskiego Trybunału Praw Człowieka oraz na innych konwencjach i aktach prawnych Rady Europy.
Przedstawiając przewodnik, Sekretarz Generalny Rady Europy Thorbjørn Jagland powiedział: "Rządy, przedsiębiorstwa prywatne i inne podmioty są zobowiązane do przestrzegania praw człowieka zarówno w życiu jak i w sieci. Będziemy z nimi współpracować w celu wdrożenia w życie zasad prezentowanych przez przewodnik oraz w celu zapewnienia, że użytkownicy Internetu mają dostęp do możliwości zadośćuczynienia, w sytuacji kiedy ich prawa zostały ograniczone lub pogwałcone".
Przewodnik został opracowany w wyniku szerokich konsultacji interesariuszy z rządami, prywatnymi firmami, w szczególności z firmami telekomunikacyjnymi i dostawcami usług internetowych, organizacjami społeczeństwa obywatelskiego oraz przedstawicielami społeczności potrafiącej korzystać z nowoczesnych technologii, a także konsultacji ze środowiskiem akademickim.
Podręcznik praw człowieka w skrócie:
Dostęp i niedyskryminacja. Dostęp umożliwia dochodzenie innych praw człowieka. Zgodnie z ogólną zasadą, użytkownicy nie powinni być odłączeni od Internetu wbrew ich woli z wyjątkiem, gdy taka decyzja zostanie podjęta przez sąd.
Wolność wypowiedzi i informacji. Użytkownicy mają prawo do swobody wypowiadania się w Internecie i do dostępu do informacji i opinii innych, w tym tych wpisów, które mogą urazić, zszokować lub przeszkadzać innym osobom, jednocześnie szanując reputację i prywatność innych osób. Władze publiczne mają obowiązek poszanowania i ochrony tego prawa. Jakiekolwiek ograniczenia tej wolności muszą mieć uzasadniony cel, zgodnie z Europejską Konwencją Praw Człowieka, np. ochrona bezpieczeństwa narodowego lub porządku publicznego i muszą być zgodne z prawami człowieka. Ograniczenia mogą mieć zastosowanie do wpisów, które zachęcają do dyskryminacji, nienawiści lub przemocy. Użytkownicy mogą decydować czy ujawniać swoją tożsamość w Internecie; zdając sobie sprawę, że władze krajowe mogą podjąć odpowiednie środki, które mogłyby doprowadzić do ujawnienia ich tożsamości.
Wolność zgromadzeń, zrzeszania sięi uczestnictwa. Użytkownicy mają swobodę wyboru dowolnej strony internetowej, aplikacji lub innej usługi w celu zrzeszania się i zgromadzenia. Mają też prawo do pokojowego protestu w Internecie. Jednak powinni być świadomi, że mogą doświadczyć prawnych konsekwencji, jeżeli protest w Internecie prowadzi do zablokowania, zakłóceń w dostarczaniu usługi lub uszkodzenia mienia innych osób.
Prywatności i ochrona danych. Dane osobowe użytkowników powinny być przetwarzane tylko wtedy, gdy wyrazili na to zgodę lub jest to przewidziane przez prawo. Użytkownicy powinni być informowani o tym, jakie dane osobowe są przetwarzane lub przekazywane innym osobom, kiedy, przez kogo, w jakim celu oraz powinni sprawować kontrolę nad nimi (czyli powinni sprawdzać ich dokładność, żądać sprostowania lub usunięcia). Użytkownicy nie powinni być poddani ogólnym środkom nadzoru lub przechwytywania danych, z wyjątkiem nadzwyczajnych okoliczności określonych przepisami prawa, np. dochodzenia karnego.
Edukacja i umiejętność czytania i pisania. Użytkownicy powinni mieć dostęp do edukacji w sieci.
Ochrona dzieci i młodzieży. Dzieci i młodzież mają prawo do szczególnej opieki i pomocy podczas korzystania z Internetu. Jeśli treści, które publikują, narażają ich godność, bezpieczeństwo lub prywatność albo mogą być szkodliwe dla nich w przyszłości, na ich wniosek, treści powinny zostać szybko usunięte. Powinni być także chronieni przed uszczerbkiem ich fizycznego, umysłowego i moralnego dobra, w szczególności w zakresie wykorzystywania seksualnego i nadużyć.
Prawo do skutecznych środków zaradczych w przypadku naruszenia praw człowieka. Użytkownicy mają prawo do zadośćuczynienia, gdy ich prawa są ograniczone lub naruszone. Sposoby, aby uzyskać zadośćuczynienie - nie koniecznie od razu związane z działaniami prawnymi - powinny być dostępne i osiągalne. Skuteczne zadośćuczynienie powinno pochodzić bezpośrednio od dostawcy usług internetowych, władz publicznych i / lub krajowych instytucji praw człowieka. Zadośćuczynienie może - w zależności od naruszenia, obejmować dochodzenie, wyjaśnienie, odpowiedź, sprostowanie, przeprosiny, przywrócenie, ponowne połączenie oraz odszkodowanie.
Dostawcy usług internetowych, dostawcy dostępu do treści i usług on-line, lub inne firmy i władze publiczne powinny zapewnić użytkownikom łatwo dostępną informację o ich prawach i ewentualnych środkach zaradczych. Władze krajowe mają obowiązek chronić użytkowników w zakresie działalności przestępczej popełnionej z wykorzystaniem lub za pośrednictwem Internetu.
W celu określenia swoich praw i obowiązków, lub w przypadku oskarżenia o popełnienie przestępstwa z wykorzystaniem Internetu, użytkownicy mają prawo do sprawiedliwego procesu w rozsądnym terminie przez niezawisły i bezstronny sąd oraz prawo do indywidualnej skargi do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, po wyczerpaniu wszystkich dostępnych środków krajowych.
Źródło: GIODO