Informacyjny Serwis Policyjny

Wzorem lat ubiegłych w Polsce odbędzie się kolejna (szósta) edycja działań na rzecz promowania mediacji w ramach obchodów Międzynarodowego Dnia Mediacji oraz Tygodnia Mediacji, organizowanych przez Ministerstwo Sprawiedliwości we współpracy z siecią koordynatorów ds. mediacji oraz organizacjami pozarządowymi reprezentującymi m.in. środowiska mediatorów, adwokatury, notariatu, radców prawnych, komorników, kuratorów sądowych oraz polskie więziennictwo. W tym roku Międzynarodowy Dzień Mediacji przypada na dzień 20 października, natomiast Tydzień Mediacji odbędzie się w dniach 17-22 października 2016 roku. Jednocześnie do włączenia się w tę inicjatywę Ministerstwo Sprawiedliwości zaprosiło również polską Policję.

Koncepcja tegorocznych obchodów opiera się na propagowaniu inicjatyw lokalnych, włączeniu lokalnych środowisk do działań prowadzonych przez prezesów sądów, koordynatorów ds. mediacji i sędziów, a także współpracy pomiędzy ośrodkami mediacyjnymi, wymiarem sprawiedliwości i Ministerstwem Sprawiedliwości. Obchody będą przebiegały pod hasłem „Masz prawo do mediacji”.

Odpowiadając na zaproszenie ministerstwa oraz Komendanta Głównego Policji, policjanci z województwa łódzkiego będą udzielać informacji na temat postępowania mediacyjnego w ramach wspólnych dyżurów z przedstawicielami sądów, prokuratur i mediatorów, jak również podczas dyżurów pełnionych w trakcie Tygodnia Mediacji w siedzibach Komend Powiatowych/Miejskich Policji naszego województwa.

Mediację można najprościej określić, jako sposób dobrowolnego rozwiązywania problemów, które powstały w wyniku przestępstwa czy wykroczenia, na drodze porozumienia się pokrzywdzonego i podejrzanego lub oskarżonego z pomocą neutralnego mediatora. Mediator musi być zatem osobą bezstronną, która jest gwarantem, że pomiędzy ofiarą a sprawcą zostanie zachowana swoista równowaga sił, zapewniającą jednocześnie przestrzeganie w pełni ich praw i ochronę godności.

Mediacja dotyczy wszystkich przestępstw. Jednocześnie ustawodawca wprowadził instytucję mediacji do postępowania w sprawach o wykroczenia. Postępowanie mediacyjne jest dobrowolne. Może zostać podjęte na każdym etapie postępowania karnego z inicjatywy lub za zgodą pokrzywdzonego i oskarżonego. Daje stronom postępowania/konfliktu/sporu możliwość współdecydowania w swojej sprawie oraz wypracowania przy udziale mediatora satysfakcjonującej je ugody. Należy podkreślić, że postępowanie mediacyjne daje możliwość szybkiego naprawienia szkody i zadośćuczynienia dla pokrzywdzonego za uczynioną krzywdę lub poszkodowanego za wyrządzoną szkodę od sprawcy z pominięciem prowadzenia postępowania egzekucyjnego.

Postępowanie mediacyjne prowadzi instytucja lub osoba do tego uprawniona, powołana przez Sąd lub referendarza sądowego, a w postępowaniu przygotowawczym przez prokuratora lub inny organ prowadzący to postępowanie, spośród osób wpisanych do wykazu, prowadzonego przy każdym sądzie okręgowym w oparciu o przepisy Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 07 maja 2015 roku w sprawie postępowania mediacyjnego w sprawach karnych.

W przypadku niewyrażenia zgody na rozpoczęcie lub kontynuowanie mediacji przez którąś ze stron postępowania, mediacja zostaje przerwana.

Postępowanie mediacyjne jest przeprowadzane w sposób neutralny i poufny. Uzyskane w jego trakcie informacje nie mogą być wykorzystywane zarówno przez mediatora, jak również na użytek dalszego postępowania karnego. Neutralny charakter postępowania mediacyjnego wynika ze sposobu jego prowadzenia. W zależności od decyzji pokrzywdzonego lub podejrzanego/oskarżonego może ono być prowadzone w sposób bezpośredni (twarzą w twarz) albo pośredni (bez osobistego kontaktu). Wówczas mediator spotyka się z każdym z uczestników na osobności, przekazując stanowiska i oczekiwania, co do warunków ugody. Czas trwania postępowania mediacyjnego nie powinien przekroczyć miesiąca, natomiast za zgodą stron, czas ten może zostać przedłużony.

Pomyślnie przeprowadzone postępowanie mediacyjne kończy się sporządzeniem przez mediatora sprawozdania z jego przebiegu wraz z ugodą, które mediator przedstawia sądowi. Zawarta ugoda gwarantuje należytą ochronę interesów uczestników postępowania. Koszty postępowania mediacyjnego nie obciążają w żadnym zakresie stron postępowania, bowiem w całości pokrywa je Skarb Państwa.

Korzyści, jakie daje postępowanie mediacyjne dla pokrzywdzonego to:

• wpływ na rozwiązanie konfliktu na zaproponowanych przez siebie warunkach;
• szansa na szybsze uzyskanie zadośćuczynienia za doznaną krzywdę i przeprosin lub naprawienia szkody;
• uniknięcie wtórnej wiktymizacji, która może być spowodowana dodatkowym stresem i traumą towarzyszącą ofiarom podczas kolejnych czynności podejmowanych w trakcie postępowania sądowego;
• możliwość wypowiedzenia się na temat skutków przestępstwa oraz oczekiwań wobec podejrzanego lub oskarżonego;
• gwarancja wypełnienia zobowiązań przyjętych przez sprawcę, dzięki nadaniu ugodzie zawartej w postępowaniu mediacyjnym klauzuli natychmiastowej wykonalności, identycznej jak w przypadku orzeczeń podlegających wykonaniu w drodze egzekucji.

Korzyści, jakie daje postępowanie mediacyjne dla podejrzanego lub oskarżonego to:

• możliwość porozumienia się z pokrzywdzonym co do sposobu i terminu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę lub naprawienia szkody;
• szybsze zakończenie postępowania karnego, a w konsekwencji szybsze zatarcie skazania;
•  szansa na łagodniejsze potraktowanie przez sąd m.in.:

a. orzeczenie kary grzywny lub ograniczenia wolności zamiast kary pozbawienia wolności do lat 5;
b. orzeczenie umorzenia postępowania na podstawie art. 59a § 1 kodeksu karnego zamiast kary pozbawienia wolności do lat 5;
c. odstąpienie od wymierzenia kary z równoczesnym orzeczeniem środka karnego zamiast kary pozbawienia wolności do lat 3, grzywny lub ograniczenia wolności;
d. nadzwyczajne złagodzenie kary;
e. uznanie iż czyn stanowi wypadek mniejszej wagi;
f. uwzględnienie wniosku oskarżonego o dobrowolne poddanie się karze;
g. w sprawach z oskarżenia prywatnego zawarcie ugody w postępowaniu mediacyjnym skutkuje umorzeniem postępowania karnego.

Źródło: KWP Łódź