Informacyjny Serwis Policyjny

Pomnik w kształcie gwiazdy Dawida, upamiętniający XVII-wieczny cmentarz żydowski odsłonięto w Pile. Monument, który stanął na terenie szkoły Policji zaprojektował prof. Janusz Marciniak z Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu.

Autor pomnika podkreślił, że monument, dzięki swojej minimalistycznej formie ma zwracać uwagę przede wszystkim na zawartą na nim treść, a jej najważniejszym przekazem jest napis: "eksponujący religijny i historyczny charakter pomnika oraz przesłanie etyczne o znaczeniu pamięci Jak pamiętamy, tak będziemy pamiętani – powiedział prof. Marciniak.

- Granitowa płyta ma kształt gwiazdy Dawida i stanowi jednoznaczny symbol narodowościowy. Kolor granitu służy podkreśleniu powagi pomnika. Płyta została umocowana na stalowej konstrukcji, aby stworzyć wrażenie, że gwiazda unosi się nad ziemią. Pomnik jest jak otwarta księga, która zaprasza do czytania i refleksji. Lekko podniesiony wierzchołek gwiazdy został – zgodnie z tradycją – skierowany na wschód, w stronę Jerozolimy – dodał profesor.

Przy tworzeniu monumentu o wymiarach płyty 18 x 230 x 200 cm i wys. 63 cm brał udział również Eugeniusz Skrzypczak z Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu. Fundatorami były natomiast pilska szkoła policji i Gmina Piła.

Uroczystość odsłonięcia pomnika została poprzedzona wykładem okolicznościowym „Wyspa pamięci”, który wygłosiła prof. Marysia Galbraith z Uniwersytetu w Alabamie.

Podczas swojego wystąpienia zwróciła uwagę, że inicjatywa budowy pomnika "uzmysławia nam stan naszej ludzkiej wrażliwości i czyni Piłę piękniejszym miastem, a jej dzisiejszych mieszkańców lepszymi ludźmi".

- Stojąc na zachowanym fragmencie cmentarza, wspominamy wszystkich mieszkańców dawnej Piły, którzy – tak jak my – mieli swoje troski i marzenia. Pamięć o nich może być źródłem dobra i nadziei. Warto poznać i zrozumieć to, co było przed nami, żeby lepiej zrozumieć siebie. Sposób traktowania materialnych i niematerialnych fragmentów przeszłości miasta ma znaczenie i dla tych, którzy obcują z nimi na co dzień, i dla tych, którzy patrzą na nie z daleka. Ważną grupą zainteresowanych przeszłością są ci, którzy szukają swojej tożsamości i korzeni – powiedziała prof. Galbraith.

Idea powstania pomnika upamiętniającego żydowski kirkut powstała dwa lata temu, kiedy Szkoła Policji w Pile przystępowała do rozbudowy bazy dydaktycznej i budowy nowych obiektów sportowych. Po uzyskaniu odpowiednich pozwoleń, okazało się, że na części terenu, na którym miały powstać obiekty, znajdował się żydowski cmentarz.

Władze placówki podkreślały, że mimo, iż terenem od dawna zarządzała szkoła, nie było w tym miejscu żadnych śladów, mogących sugerować, że kiedyś zlokalizowany był tam kirkut. Władze szkoły postanowiły przystąpić do rozmów z Naczelnym Rabinem Polski Michaelem Schudrichem i wiceprzewodniczącą Rady Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich w RP oraz przewodniczącą Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich Oddział w Poznaniu Alicją Kobus.

W efekcie analiz i dodatkowych konsultacji z Komitetem Ochrony Cmentarzy Żydowskich w Europie oraz porozumieniu z Komisją Rabiniczną ds. Cmentarzy w Warszawie, Szkoła Policji w Pile uzyskała zgodę na rozbudowę placówki. Jednocześnie, postanowiono uczcić dawnych mieszkańców miasta i rozpoczęto prace nad budową pomnika.

XVII wieczny kirkut żydowski w Pile został zlikwidowany w okresie okupacji. Szacuje się, że w Polsce znajduje się ok. 1200 cmentarzy żydowskich. Za największy z nich, uznaje się nekropolię w Łodzi.

Źródło: PAP