O awansach w Policji
W powszechnej opinii mianowanie na wyższy stopień policyjny należy się każdemu policjantowi po przepracowaniu określonej liczby lat. Są jednak sytuacje, kiedy można awansować wcześniej, ale także po terminie. Polecamy artykuł Elżbiety Sandeckiej-Pultowicz, który ukazał się w marcowym wydaniu „Stołecznego Magazynu Policyjnego”.
Problematyka związana z mianowaniem na stopnie policyjne została uregulowana w rozdziale 6 „Korpusy i stopnie policyjne” ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2011 roku Nr 287, poz. 1687 – ze zmianami), a także rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 19 lipca 2007 roku w sprawie mianowania policjantów na stopnie policyjne (Dz. U. Nr 145, poz. 1017 ze zmianami).
Warto podkreślić, że mianowanie na kolejny, wyższy stopień policyjny (art. 52 ust. 1 ustawy o Policji) następuje stosownie do zajmowanego stanowiska służbowego oraz w zależności od opinii służbowej. Nadanie stopnia nie może jednak nastąpić wcześniej, niż po przesłużeniu w dotychczasowym stopniu ustalonego okresu:
- posterunkowego – 1 roku,
- starszego posterunkowego – 1 roku,
- sierżanta – 2 lat,
- starszego sierżanta – 2 lat,
- sierżanta sztabowego – 2 lat,
- młodszego aspiranta – 3 lat,
- aspiranta – 3 lat,
- starszego aspiranta – 2 lat,
- aspiranta sztabowego – 4 lat,
- podkomisarza – 3 lat,
- komisarza – 4 lat,
- nadkomisarza – 4 lat,
- podinspektora – 3 lat,
- młodszego inspektora – 4 lat,
- inspektora – 4 lat.
Stopnie przyznane policjantom są dożywotnie. Policjanci zwolnieni ze służby mogą używać posiadanych stopni z dodaniem określenia „w stanie spoczynku”. Jednakże w razie utraty obywatelstwa polskiego lub skazania prawomocnym wyrokiem sądu na karę dodatkową pozbawienia praw publicznych albo skazania prawomocnym wyrokiem sądu na karę pozbawienia wolności za przestępstwo popełnione z niskich pobudek, następuje utrata stopnia. Policjantowi można również wymierzyć karę dyscyplinarną w postaci obniżenia stopnia (art. 134 pkt 5 ustawy o Policji). Decyduje o tym przełożony właściwy do mianowania na ten stopień. O pozbawieniu stopnia oficerskiego decyduje Komendant Główny Policji, natomiast o obniżeniu lub pozbawieniu stopni generalnego inspektora i nadinspektora Policji decyduje Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej na wniosek ministra właściwego do spraw wewnętrznych. Warto dodać, że kara dyscyplinarna w postaci obniżenia stopnia zawsze idzie w parze z inną karą, tj. wydalenia ze służby lub wyznaczenia na niższe stanowisko służbowe (art. 134 e ust. 2 ustawy o Policji).
Zgodnie z art. 55 ust. 1 policjantowi przywraca się stopień w razie uchylenia w czterech przypadkach: prawomocnego skazania na karę dodatkową pozbawienia praw publicznych; albo prawomocnego skazania na karę pozbawienia wolności za przestępstwo popełnione z niskich pobudek; albo decyzji, na podstawie której nastąpiło pozbawienie stopnia; albo kary dyscyplinarnej obniżenia stopnia. Decyzję o przywróceniu stopnia oficerskiego podejmuje Komendant Główny Policji. W pozostałych przypadkach decyzję o przywróceniu stopnia podejmuje przełożony właściwy do mianowania na ten stopień.
Co istotne, mianowanie policjanta na stopień policyjny następuje na wniosek składany do przełożonego właściwego do mianowania za pośrednictwem komórki organizacyjnej właściwej w sprawach kadr (zapis w § 14 ust. 1 wspomnianego wcześniej rozporządzenia). Przy czym, zgodnie z § 16 pkt 2 rozporządzenia, Komendantowi Stołecznemu Policji wniosek o mianowanie na stopień policyjny w korpusie podoficerów i aspirantów Policji, a także na stopnie komisarza i nadkomisarza Policji sporządza i składa komendant rejonowy lub powiatowy Policji. Za ich pośrednictwem wnioski składać mogą również: komendant komisariatu Policji, naczelnik wydziału (równorzędnej komórki organizacyjnej), kierownik izby dziecka, kierownik sekcji (o ile nie podlega naczelnikowi wydziału), komendant komisariatu specjalistycznego Policji, Dowódca Oddziału Prewencji Policji. Komendant Stołeczny Policji posiada więc kompetencje jedynie do rozpatrzenia wniosku złożonego przez właściwego przełożonego.
Przywołane wyżej przepisy określają zasady i tryb mianowania policjantów na stopnie policyjne, jak również warunki, które musi on spełnić, aby mógł zostać mianowany na odpowiedni stopień policyjny. Jednakże, podobnie jak w kwestii przyznawania odznaczeń, mianowanie policjanta na wyższy stopień policyjny ma charakter fakultatywny, inaczej mówiąc zależy od przełożonego. Jest to zatem akt uznaniowy, uzależniony od dokonanej przez przełożonych oceny wykonywania przez policjanta obowiązków służbowych w stopniu uzasadniającym mianowanie na kolejny, wyższy stopień policyjny. Tu również należy nadmienić, że samo przesłużenie w dotychczasowym stopniu służbowym okresu wynikającego z art. 52 ust. 1 ustawy o Policji nie rodzi automatycznie dla przełożonego obowiązku mianowania policjanta na kolejny stopień służbowy. Warto dodać, że policjantowi, który wzorowo wykonuje obowiązki, przejawia inicjatywę w służbie i doskonali kwalifikacje zawodowe, może być udzielone wyróżnienie w formie przedterminowego mianowania na wyższy stopień policyjny. Wynika to z tego, że każda sprawa z zakresu mianowania na stopień policyjny posiada charakter sprawy indywidualnej.
Źródło: E. Sandecka-Pultowicz, Mianowania na wyższy stopień, Stołeczny Magazyn Policyjny, marzec 2015 r., s. 13.