Projekt MSW rozszerzający katalog chorób pozostających w związku ze służbą
Ministerstwo Spraw Wewnętrznych przygotowało projekt rozporządzenia w sprawie wykazu chorób pozostających w związku z pełnieniem służby oraz sposobu ustalania stopnia uszczerbku na zdrowiu funkcjonariuszy Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej i Biura Ochrony Rządu.
W porównaniu do aktualnie obowiązującego stanu prawnego, projektowane zmiany polegają na rozszerzeniu listy chorób pozostających w związku ze służbą w Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej i Biurze Ochrony Rządu z tytułu których przysługują odszkodowania, o nowe jednostki chorobowe tj. PSTD, organiczne zaburzenia psychiczne, nadciśnienie tętnicze z powikłaniami wielonarządowymi, choroby dróg oddechowych o podłożu alergicznym, choroby pasożytnicze. W projektowanym wykazie nieujęto chorób, które niezwiązane są z właściwościami i warunkami służby tj. przeciążeniowe zmiany zwyrodnieniowe układu ruchu, choroba wieńcowa oraz miażdżyca zarostowa tętnic kończyn dolnych, które należą do chorób społecznych.
Od kilkunastu lat można zaobserwować istotne zmiany w zachorowalności, chorobowości i umieralności ludności. Zmiany dotyczą rodzaju i częstości występowania chorób. Na zaistniałą sytuację miały wpływ: wydłużenie okresu życia, nasilenie działania czynników cywilizacyjnych, zmniejszony wysiłek fizyczny, niewłaściwe odżywianie, nadmierne stosowanie używek, rozwój komunikacji.
Zwyrodnienie kręgosłupa jest przykładem choroby społecznej, o nieznanej etiologii - w niektórych przypadkach może być związana z koniecznością pracy lub pozostawania w pozycji przymusowej, niefizjologicznej. Choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa obecnie należy do chorób najczęściej występujących w społeczeństwie, niezależnie od wykonywanej pracy. Cierpi na nią około 80% społeczeństwa w wieku 30-40 lat. Najczęstsze przyczyny choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa to brak ruchu, siedzący tryb życia, nieprawidłowa postawa ciała, urazy będące konsekwencjami wypadku. Natomiast w przypadku choroby wieńcowej bardzo duże znaczenie mają typowe czynniki ryzyka. Należą do nich: palenie tytoniu, otyłość, nadciśnienie tętnicze, podwyższony poziom cholesterolu, występowanie cukrzycy, płeć męska oraz występowanie choroby w rodzinie. Natomiast miażdżyca zarostowa tętnic to przewlekła choroba polegająca na zmianach zwyrodnieniowo-wytwórczych w błonie wewnętrznej i środkowej tętnic, głównie w aorcie, tętnicach wieńcowych i mózgowych, rzadziej w tętnicach kończyn. Miażdżyca jest najczęstszą przyczyną stwardnienia tętnic i polega na gromadzeniu się w błonie wewnętrznej tętnic cholesterolu (i jego estrów) oraz innych lipidów. Choroba ta związana jest głównie z nieodpowiednią dietą, brakiem ruchu oraz paleniem papierosów.
Ponadto w projekcie załącznika nr 1 dostosowano nazwy niektórych chorób do aktualnej nomenklatury Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 rewizja 10, bowiem uległy one zmianie w stosunku do dotychczas obowiązujących regulacji.
W związku z pojawiającymi się wątpliwościami powstałymi na gruncie dotychczas obowiązujących przepisów dotyczących uwzględnienia narażenia na działanie metali ciężkich przy określaniu zatruć w służbie albo ich następstw, wyjaśnienia wymaga, że pojęcie „substancje chemiczne” obejmuje także metale ciężkie (załącznik nr 1 do projektu rozporządzenia, poz. 1).
Choroby układu ruchu, w tym choroby kręgosłupa, przedstawia załącznik nr 1 do projektu rozporządzenia, poz. 19. Zostały tu ujęte wszelkie choroby, które mogą wystąpić u osób pełniących służbę. Jeśli chorobom tym towarzyszą także zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa, okoliczność ta zostanie uwzględniona przy ocenie stanu zdrowia dokonywanego przez komisję lekarską. Poz. 19 załącznika nr 1 do projektu rozporządzenia obejmuje także choroby stawów kolanowych oraz skokowych.
Nowe uregulowania w zakresie chorób pozostających w związku ze służbą oraz wykazu norm procentowego uszczerbku na zdrowiu, wynikają ze zmian społeczno-gospodarczych, postępu w naukach medycznych i prowadzonej profilaktyce zdrowotnej, które zaszły w ostatnich latach.
W projekcie rozporządzenia przyjęto, że okres występowania objawów chorobowych upoważniający do orzeczenia choroby pozostającej w związku ze służbą powinien zostać udokumentowany. Jednocześnie nie wprowadzono ograniczenia co do rodzaju dokumentów, które pozwoliłyby na stwierdzenie występowania objawów chorobowych, przyjmując dopuszczalność przedstawienia wszelkiej przydatnej w tym zakresie dokumentacji, m.in. dokumentacji medycznej (np: historia choroby, karta informacyjna leczenia szpitalnego, wyniki badań diagnostycznych), akta kadrowe (np. protokół warunków służby, opis i charakterystyka stanowiska), dokumentacja z zakresu służby medycyny pracy).
Projekt przewiduje, iż przy określaniu stopnia uszczerbku na zdrowiu w przypadku, gdy dany organ, narząd albo układ były upośledzone przed wypadkiem lub chorobą, komisja lekarska orzeka o stopniu uszczerbku na zdrowiu dwuetapowo. W pierwszej kolejności ustala obecny stopień uszczerbku na zdrowiu, a następnie odejmuje od niego dotychczasowy stopień uszczerbku. Jest to powszechnie przyjęta i stosowana zasada uwzględniania różnicy pomiędzy stopniem uszczerbku na zdrowiu po wypadku lub po przebyciu choroby a stopniem upośledzenia istniejącego wcześniej. Należy jednak podkreślić, że stopień uszczerbku na zdrowiu ustalany przez komisję lekarską w toku postępowania odszkodowawczego (toczącego się w ramach procedury o przyznanie jednorazowego odszkodowania) w pierwszym z ww. etapów (a więc ustalanie całkowitego, obecnego, stopnia uszczerbku na zdrowiu) uwzględnia wszelkie okoliczności związane ze stanem zdrowia badanego, w tym powikłania, które nie miałyby miejsca, gdyby nie wypadek lub choroba w służbie. Tym samym powikłania takie decydują o zwiększeniu stopnia uszczerbku na zdrowiu. Dopiero wówczas komisja lekarska odejmuje od nowoustalonego stopnia uszczerbku na zdrowiu wartość uszczerbku istniejącą przed wypadkiem lub chorobą, zgodnie z § 4 ust. 2 projektu rozporządzenia.