Informacyjny Serwis Policyjny

Do Komendy Głównej Policji, jednostek jej podległych oraz jednostek szkoleniowych Policji wpływają coraz częściej wnioski od podmiotów zewnętrznych dotyczące prośby o zgodę na realizację badań postaw i opinii wśród funkcjonariuszy i pracowników Policji.

Wnioski składane są najczęściej przez studentów i doktorantów uczelni wyższych, szkoły wyższe oraz różne organizacje i instytucje. Przyjęte dotychczas ogólne procedury postępowania przy jednoczesnym wzroście ilości napływających wniosków zaczęły wiązać się z  coraz większą ilością problemów organizacyjnych, naruszać standardy oraz ogólnie przyjęte zasady realizacji badań opinii społecznej w terenie. W związku z tym pojawiła się konieczność usystematyzowania procedur postępowania w przypadku udzielania zgody na realizację tego typu projektów w Policji.

Najczęstsze problemy związane z wnioskami o zgodę na realizację badań w Policji

Pomimo że organizacja i przeprowadzenie badania leży po stronie podmiotów zewnętrznych, samo opracowywanie wpływających do Wydziału Analiz Gabinetu KGP wniosków zaczęło generować istotne trudności organizacyjne.  Wymagało znacznych zasobów czasowych potrzebnych m.in. do ustalenia szczegółów organizacji i realizacji badania, konsultacji z biurami merytorycznymi KGP i jednostkami podległymi oraz sporządzenia szeregu pism i odpowiedzi. Często zdarzało się, że pracownicy Wydziału Analiz stykali się ze sprzecznymi stanowiskami biur merytorycznych i jednostek organizacyjnych Policji w sprawie możliwości i zasadności przeprowadzenia badania, jak również przydatności jego wyników w pracy Policji, co wpływało niekorzystnie na sprawne podjęcie decyzji w tej sprawie.

Co więcej wnioski o wyrażenie zgody na badanie przesyłane przez wnioskodawców najczęściej były lakoniczne i ubogie w informacje, często przedstawiające tylko ogólny zarys badania   Niektóre projekty, nadsyłane najczęściej przez magistrantów, bywały niedopracowane pod względem metodologicznym, a nadesłane kwestionariusze zawierały błędy dotyczące konstrukcji narzędzia badawczego zarówno pod względem organizacji pytań, jak i sposobu ich zadawania. Posługiwanie się niewłaściwie skonstruowaną ankietą wpływa na jakość uzyskanych wyników, fałszuje obraz rzeczywistości, a jakiekolwiek rozpowszechnianie rezultatów wiąże się z ryzykiem kształtowania niewłaściwej opinii o Policji i jej wizerunku.

Duża liczba przeprowadzanych badań wewnątrz Policji - średnia z ostatniego roku to 13 badań zrealizowanych na terenie jednego garnizon, sprawiła, że funkcjonariusze stale byli narażani na udział w badaniach postaw i opinii. Terminy ich realizacji często wypadały w niewielkich odstępach czasu, często również nakładały się lub przeprowadzane były tuż przed lub po Badaniu satysfakcji z pracy realizowanym przez Wydział Analiz Gabinetu KGP. Zbyt częste prowadzenie badań na tych samych respondentach wiąże się z podwójnym ryzykiem – z jednej strony może wywoływać w osobach stale ankietowanych poczucie zmęczenia i niechęci do udziału w badaniach, w tym również w tych realizowanych na potrzeby Policji, z drugiej strony zaburza zalecaną przez instytuty badawcze karencję, czyli okres, w którym respondenci, nie powinni brać udziału w badaniach, zwykle od 3 do 6 miesięcy. Łamanie tej zasady może wiązać się m.in. z ryzykiem kształtowania się tzw. zawodowych respondentów, którzy wyćwiczeni w wypełnianiu ankiet, odpowiadają na pytania automatycznie, w sposób wyuczony, nierzetelny, fałszując w ten sposób obraz rzeczywistości.

Istotnym problemem stało się również to, że podmioty zewnętrzne, które otrzymały zgodę na realizację badań wewnątrz Policji, mimo wyraźnego warunku o konieczności przekazania wyników tych badań do Głównej Komendy Policji, robiły to w bardzo nikłej ilości przypadków. Policji, poprzez brak dostępu do wyników realizowanych projektów, odbiera się możliwość korzystania z wiedzy, którą mogłaby wykorzystać do bieżących analiz czy usprawnienia własnych działań. Brak wglądu w wyniki i ich interpretację odbiera również możliwość skorygowania nieuprawnionych interpretacji, jeśli takie się pojawią. W tym miejscu należy również podkreślić, że przydatność wyników projektów badawczych jest najczęściej jednym z głównych powodów, dla których zapada decyzja o zgodzie na realizację danego projektu, a warunek ten w znakomitej większości nie był spełniany.

Nowe procedury

W związku ze zwiększającą się ilością trudności na poziomie organizacyjnym, realizacyjnym i metodologicznym - Wydział Analiz Gabinetu KGP, odpowiedzialny za koordynację czynności związanych z realizacją badań w Policji, zgłosił konieczność stworzenia dodatkowych, bardziej szczegółowych zasad postępowania w przypadku wniosków o zgodę na realizację badań przez podmioty zewnętrzne wśród funkcjonariuszy i pracowników Policji, efektem czego powstały nowe procedury postępowania w takich przypadkach. Dotyczą one wszystkich jednostek organizacyjnych Policji, w tym również szkół policyjnych oraz WSPol. Procedury dostępne będą na stronie podmiotowej Biuletynu Informacji Publicznej Komendanta Głównego Policji. Poniżej umieszczono najważniejsze z nich.

1. Pierwszym krokiem w ramach ustalonych zasad jest przeanalizowanie i ocena  przez pracownika komórki sprawującej koordynację badań nadesłanego wniosku oraz pozostałych materiałów pod względem merytorycznym, uwzględniając m.in. użyteczność badania dla Policji, metodykę, poprawność przygotowania narzędzia badawczego oraz spełnienie wymogów formalnych.

2. Wnioski powinny zawierać pełne informacje o projekcie badawczym, który wnioskodawca planuje przeprowadzić wśród policjantów i pracowników Policji. Powinny być w nim określone:

• cel badania,

• metoda zbierania danych,

• sposób doboru próby do badania i jej wielkość,

• nazwa jednostki/komórek organizacyjnych Policji, w których wnioskodawca ma zamiar przeprowadzić badanie,

• termin realizacji badania,

• opis jego przebiegu.

3. Istotnym z punku widzenia uzyskania zgody, zwłaszcza w przypadku wnioskodawców, którzy nie są pracownikami naukowymi, jest także przekazanie opinii opiekuna naukowego lub instytucji naukowej o zasadności przeprowadzania danego projektu badawczego, wraz z uzasadnieniem o jego użyteczności.

4. Wnioskodawca zobowiązany jest również przesłać kwestionariusz, który chciałaby wykorzystać w badaniu - nie powinien on budzić zastrzeżenia co do zakresu, kwestii merytorycznych i konstrukcji samego narzędzia.

5. Po weryfikacji formalnej dokumentów pracownik merytoryczny do tego wyznaczony sprawdza, czy zostały spełnione dwie nadrzędne zasady:

• zasada karencji czasowej, która oznacza, że badania zlecane przez podmioty zewnętrzne nie powinny być realizowane częściej niż co 6 miesięcy w danej jednostce organizacyjnej Policji.

• zasada karencji tematycznej – oznaczająca, że badania o podobnej tematyce nie powinny być realizowane częściej niż co 2 lata.

Jeżeli po weryfikacji nadesłanych dokumentów zostanie stwierdzony brak przeciwwskazań do przeprowadzenia badania wśród policjantów i pracowników Policji przy jednoczesnym braku uwag ze strony kierowników komórek merytorycznych, odnoszących się do możliwości i/lub zasadności przeprowadzenia badania wśród funkcjonariuszy komórek im podległych, wówczas wnioskodawca ma dużą szansę na uzyskanie zgody na przeprowadzenie badania w ramach Policji. W przypadku Komendy Głównej Policji ostateczną zgodę na przeprowadzenie badania udziela Komendant Główny Policji, również w przypadku realizacji badania realizowanego w więcej niż jednej jednostce organizacyjnej. W pozostałych przypadkach – kierownicy jednostek organizacyjnych, w których planowana jest przeprowadzenie badania. Na koniec warto zaznaczyć, że badania realizowane w Policji nie mogą obciążać w żaden sposób jej budżetu oraz wpływać negatywnie na organizację pracy w jej jednostkach a udział w nich policjantów i pracowników Policji, mimo zgody na przeprowadzenie projektu, jest całkowicie dobrowolny.
 

/jd/