Strasburg: czynności operacyjne muszą być weryfikowane przez sąd
Europejski Trybunał Praw Człowieka w wyroku z 24 kwietnia uznał, że sąd w procesie karnym musi zweryfikować zasadność i sposób przeprowadzenia policyjnych czynności operacyjnych, w trakcie których zebrano dowody, które stały się podstawą wydania wyroku skazującego.
Skarga przed Trybunałem dotyczyła pięciu Rosjan, którzy w postępowaniu karnym zostali skazani przez sąd w oparciu o dowody uzyskane w wyniku przeprowadzenia niejawnych czynności operacyjnych przez policję. Skarżący zostali skazani na kary pozbawienia wolności za handel narkotykami po przeprowadzonym przez policję zakupie kontrolowanym marihuany. Przed sądem wszyscy skarżący twierdzili, że nigdy wcześniej nie mieli z narkotykami do czynienia i nigdy nie weszliby w kontakt z marihuaną, gdyby nie zostali do tego sprowokowani przez niejawnie działających policjantów. Sądy krajowe w ogóle nie wzięły jednak tych argumentów pod uwagę. Skarżący zarzucili, narusza to ich prawa do rzetelnego procesu, chronionego w art. 6 ust. 1 Konwencji o prawach człowieka.
Trybunał zgodził się z tą argumentacją i stwierdził naruszenie Konwencji. Zgodnie z ustaloną linią orzeczniczą Trybunału niejawne czynności operacyjne prowadzone przez funkcjonariuszy właściwych służb nie są same w sobie sprzeczne z Konwencją, ale muszą towarzyszyć im odpowiednie gwarancje zapobiegające nadużyciom. Władze muszą wykazać na przykład, iż miały wiarygodne i mocne powody, by przeprowadzić sprowokowany zakup narkotyków, a śledztwo, w którym prowokacja jest stosowana, musi zasadniczo przebiegać przy "biernej" postawie funkcjonariuszy.
W prawie polskim możliwość prowadzenia niejawnych czynności operacyjnych jest uregulowana przede wszystkim w ustawie o Policji (art. 19 i nast. ustawy). Czynności takie mogą być prowadzone jedynie w odniesieniu do najpoważniejszych przestępstw, a ich stosowaniu towarzyszy szereg gwarancji proceduralnych oraz środków kontroli wewnętrznej. Mimo wszystko dyrektywa szczegółowego badania zasadności stosowania policyjnych czynności operacyjnych oraz sposobu ich przeprowadzenia musi być także brana pod uwagę przez polskie organy sądowe.
wyrok Trybunału z 24 kwietnia 2014 r. w połączonych sprawach nr 6228/09, 19123/09 i 19678/07 i 52340/08 i 7451/09, Lagutin i inni przeciwko Rosji.
Źródło: Lex