Nasi Czytelnicy zwrócili się do nas z prośbą o wyjaśnienie sposobu wyliczania czasu służby funkcjonariusza Policji w przypadku, gdy zmienia się czas z letniego na zimowy. Dziś publikujemy stanowisko Komendy Głównej Policji w tej sprawie.

Opinia prawna w sprawie ustalenia czasu służby policjanta w związku z wprowadzeniem czasu letniego środkowoeuropejskiego

Zgodnie z § 1 pkt 3 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 5 stycznia 2012 r, w sprawie wprowadzenia i odwołania czasu letniego środkowoeuropejskiego w latach 2012-2016 (Dz. U. z 2012 r. poz, 33) 30 marca 2014 r. wprowadzono czas letni środkowoeuropejski.

Wprowadzenie czasu letniego polegało na zmianie wskazań zegarów z godziny 2 minut 00 na godzinę 3 minut 00. Oznacza to, że funkcjonariusze pełniący służbę w trakcie zmiany czasu letniego wykonywali obowiązki służbowe o godzinę krócej.

Do policjantów nie mają zastosowania przepisy ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.), w szczególności w zakresie czasu pracy. Służba w Policji ma charakter stosunku administracyjnego. Organ jednostronnie i władczo kształtuje sytuację prawną funkcjonariusza. Szczególny charakter służby oznacza również dyspozycyjność policjanta i w związku z tym odrębność rozwiązań przyjętych w zakresie stosowania czasu służby.

Czas służby w Policji normują przepisy art. 33 ust. 1–3 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2011 r. Nr 287, poz. 1687 z późn. zm.). Stosownie do regulacji zawartych w ust. 1–2 art. 33 czas pełnienia służby policjanta jest określony wymiarem jego obowiązków, z uwzględnieniem prawa do wypoczynku. Zadania policjanta powinny być ustalone w sposób pozwalający na ich wykonanie w ramach 40-godzinnego tygodnia służby, w 3-miesięcznym okresie rozliczeniowym.

Szczególnym obowiązkiem kierownika jednostki organizacyjnej Policji jest organizowanie służby w sposób zapewniający wykonanie nałożonych na policjanta zadań służbowych w ramach 40-godzinnego tygodnia służby. Natomiast obowiązkiem funkcjonariusza jest przestrzeganie czasu służby ustalonego w jednostce organizacyjnej Policji.

Istotnym elementem organizacji służby są rozkłady czasu służby, wprowadzane w jednostkach organizacyjnych Policji przez przełożonych właściwych w sprawach osobowych.

Przepisy § 3–5 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 października 2001 r. w sprawie rozkładu czasu służby policjantów (Dz. U. Nr 131, poz. 1471) określają rozkład czasu służby z uwzględnieniem poszczególnych systemów pełnienia służby, jednakże z zachowaniem średniotygodniowej normy czasu służby w okresie rozliczeniowym wskazanym w art. 33 ust.2 ustawy.

Przedłużanie czasu służby następuje na polecenie kierownika komórki organizacyjnej, w której policjant pełni służbę, w szczególności w okolicznościach wskazanych w § 8 ust. 1 rozporządzenia.     

Zmiana czasu urzędowego spowodowała skrócenie czasu służby o jedną godzinę funkcjonariuszom wykonującym obowiązki, w określonym rozkładzie czasu służby, w trakcie zmiany czasu na letni.

Zgodnie z § 15 ust. 1 rozporządzenia niewypracowania godzina jest usprawiedliwioną nieobecnością policjanta w służbie. Przepis ten stanowi, że wymiar czasu służby ulega zmniejszeniu o liczbę godzin usprawiedliwionej nieobecności policjanta w służbie w okresie rozliczeniowym określonym prze ustawę. Niewypracowanie pełnego dobowego wymiaru godzin nie wymaga zatem wykazania brakującej godziny w okresie rozliczeniowym.

Natomiast przedłużenie czasu służby nastąpi przy odwołaniu czasu letniego środkowoeuropejskiego. W tym przypadku mają zastosowanie przepisy § 8 rozporządzenia. Dla zapewnienia ciągłości służby na określonych stanowiskach zachodzić będzie konieczność wykonywania obowiązków w przedłużonym czasie służby w ramach obowiązującego rozkładu czasu służby, który zostanie zrekompensowany udzieleniem w tym samym wymiarze czasu wolnego (§ 9 ust. 1).
 

Zaprezentowane stanowisko prawne przygotował radca prawny Tadeusz Niewierowski
(Gabinet Komendanta Głównego Policji)