Jak kontrolować quady ?
Brak odpowiednich przepisów umożliwiających zaliczenie quadów do odpowiedniej grupy pojazdów budził od dawna wątpliwości, zwłaszcza wśród policjantów przeprowadzających na co dzień kontrole drogowe tego typu pojazdów. Przygotowane przez Biuro Prewencji i Ruchu Drogowego KGP stanowisko eliminuje te trudności.
Quad to pojazd samochodowy inny
Z chwilą pojawienia się na rynku „quadów” (połowa lat 90’), ze względu na brak odpowiednich przepisów homologacyjnych, pojawiły się problemy interpretacyjne związane z przyporządkowaniem quada do odpowiedniej grupy pojazdów. W praktyce część tych pojazdów była rejestrowana jako ciągniki rolnicze, motocykle, lub motorowery, a część jako pojazdy samochodowe inne. Dopiero w momencie implementacji przepisów homologacyjnych do polskiego prawodawstwa, pojazdy typu quad są rejestrowane jako pojazdy samochodowe. Jest to istotna informacja dla prowadzącego kontrolę drogową policjanta, ponieważ każdy z wymienionych pojazdów powinien spełniać inne warunki techniczne, a kierujący nim posiadać odrębną kategorię prawa jazdy. Obecnie każdy quad jest pojazdem rodzaju - pojazd samochodowy inny, podrodzaj - czterokołowiec lub czterokołowiec lekki.
Trójkołowe motorowery i motocykle
Należy wspomnieć również o motocyklach trójkołowych (tzw. „trajkach”). W przypadku kontroli drogowej takiego pojazdu trójkołowego należy zażądać odpowiednio prawa jazdy kat. A1 lub A2 (gdy moc pojazdu nie przekracza 15 kW), a w przypadku mocy pojazdu powyżej 15 kW – prawa jazdy kat. A.
Trójkołowe motorowery mogą być zaopatrzone w odpowiedni silnik spalinowy o pojemności skokowej do 50 cm3 lub elektryczny o mocy do 4 kW, których konstrukcja ogranicza prędkość jazdy do 45 km/h. Od kierującego takim motorowerem należy żądać prawa jazdy kat. AM lub wyższej. Nie dotyczy to jednak osoby, która przed 19 stycznia 2013 r. ukończyła 18 lat. Zgodnie z art. 133 ust. 3 ustawy o kierujących pojazdami osoby te są uprawnione do kierowania motorowerami i nie wymaga się od nich dokumentu stwierdzającego to uprawnienie.
Co podlega kontroli?
Kierujący czterokołowcem i czterokołowcem lekkim (jak również trójkołowym motocyklem i motorowerem), podczas ruchu po drogach publicznych, w strefach zamieszkania lub strefach ruchu, podlega kontroli drogowej na ogólnych zasadach. Oznacza to, że pojazdy te powinny być sprawne technicznie (przegląd) i zarejestrowane (tablica), a kierujący powinien posiadać przy sobie dokument stwierdzający uprawnienie do kierowania (prawo jazdy odpowiedniej kategorii), dowód rejestracyjny (pozwolenie czasowe) oraz dokument potwierdzający zawarcie umowy ubezpieczenia OC.
O ile kwestia wyposażenia (np. światła, lusterka) i ubezpieczenia OC nie powinna budzić wątpliwości, to uzasadnionym jest skoncentrowanie się na kwestii uprawnień do kierowania quadem. Jeśli kontrolowany pojazd jest zarejestrowany jako czterokołowiec lekki, to kierujący tym pojazdem powinien posiadać prawo jazdy kat. AM lub wyższej. Jeżeli kontrolowany jest czterokołowiec, to kierujący powinien posiadać prawo jazdy kat. B1 lub B.
Jeżeli podczas kontroli okaże się, że kontrolowany quad/trajka będzie zarejestrowany jako „motorower”, „motocykl” lub „ciągnik rolniczy”, policjant powinien zażądać od kierującego, w zależności od jego wieku, karty motorowerowej lub prawa jazdy kat. AM, albo prawa jazdy odpowiedniej kategorii (motocykl, ciągnik rolniczy).
Kierujący każdym czterokołowcem oraz osoba przewożona takim pojazdem powinni używać w czasie jazdy kasków ochronnych odpowiadających właściwym warunkom technicznym chyba, że quad jest wyposażony w nadwozie zamknięte i pasy bezpieczeństwa. W razie przewożenia dziecka w wieku do 7 lat prędkość quada nie może przekraczać 40 km/h. Co do zasady, zarejestrowanym i ubezpieczonym czterokołowcem można poruszać się po każdej drodze publicznej, strefie zamieszkania lub strefie ruchu. Zabroniona jest jednak jazda po odcinkach dróg oznaczonych jako autostrady i drogi ekspresowe.
Kontrola na drogach wewnętrznych i obszarach leśnych
Należy pamiętać, że w przypadku prowadzenia kontroli ruchu na drogach wewnętrznych, tj. poza drogami publicznymi, strefami zamieszkania oraz strefami ruchu, przepisy ustawy Prawo o ruchu drogowym obowiązują jedynie w ograniczonym zakresie, tj. koniecznym dla uniknięcia zagrożenia bezpieczeństwa uczestników oraz wynikającym ze znaków i sygnałów drogowych. Kontrola drogowa kierującego czterokołowcem lub czterokołowcem lekkim w tym miejscu (droga wewnętrzna), powinna ograniczyć się do sprawdzenia, czy nie zostały naruszone dyrektywy wynikające ze znaków drogowych, np. dotyczących wjazdu na dany teren, albo czy sposób jazdy quadem nie zagraża bezpieczeństwu innych uczestników ruchu.
Kontrola ruchu pojazdów prowadzona na obszarach leśnych i parków narodowych, a także ochrona tych obszarów należą przede wszystkim do zadań strażników leśnych i funkcjonariuszy Parku, którzy zazwyczaj są wyposażeni w pojazdy o podobnej charakterystyce. Pomimo utrudnionego zadania (ze względu na specyficzny teren i brak odpowiednich pojazdów) policjanci w tych miejscach mają również możliwość dokonywania kontroli osób poruszających się na quadach.
W tym kontekście należy wskazać, iż zgodnie z art. 29 ustawy o lasach ruch pojazdem silnikowym, zaprzęgowym i motorowerem w lesie dozwolony jest jedynie drogami publicznymi, natomiast drogami leśnymi jest dozwolony tylko wtedy, gdy są one oznakowane drogowskazami dopuszczającymi ruch po tych drogach (nie dotyczy to inwalidów poruszających się pojazdami przystosowanymi do ich potrzeb). Naruszenie dyspozycji przedmiotowego artykułu jest wykroczeniem z art. 161 kw. Natomiast, kto wbrew żądaniu osoby uprawnionej nie opuszcza lasu, pola, ogrodu, pastwiska, łąki lub grobli, podlega karze grzywny do 500 złotych (art. 157 § 1 kw).
Zgodnie z art. 15 ustawy o ochronie przyrody zabrania się ruchu pojazdów poza drogami publicznymi oraz drogami położonymi na nieruchomościach stanowiących własność parków narodowych lub będących w użytkowaniu wieczystym parków narodowych, wskazanymi przez dyrektora parku narodowego, a w rezerwacie przyrody przez regionalnego dyrektora ochrony środowiska. Naruszenie wskazanego zakazu jest wykroczeniem z art. 127 ustawy o ochronie przyrody.
Zgodnie z art. 88n ustawy prawo wodne zabronione jest przejeżdżanie przez wały przeciwpowodziowe oraz wzdłuż korony wałów pojazdami, z wyjątkiem miejsc do tego przeznaczonych. Naruszenie zakazu jest wykroczeniem z art. 194 pkt 13 ustawy prawo wodne.
Należy zauważyć, że w określonych rejonach kraju służby leśne i Straż Parku zgłaszają zjawiska nielegalnych rajdów, wycieczek, itd. wykonywanych quadami, które często pozbawione są tablic rejestracyjnych. Uniemożliwia to identyfikację sprawców naruszeń. Mając na uwadze działania prewencyjne Policji, w rejonach takich miejsc należałoby poddawać kontroli drogowej również kierujących pojazdami przewożącymi quady (na skrzyni ładunkowej lub przyczepie). Sytuacja taka może spowodować świadomość utraty anonimowości przez użytkowników quadów, a co za tym idzie i poczucia bezkarności.
Źródło: BPiRD KGP