Informacyjny Serwis Policyjny

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych przygotowało projekt rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie rozkładu czasu służby policjantów. Projekt został skierowany do uzgodnień międzyresortowych.

Proponowane brzmienie projektu nowelizacji rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie rozkładu czasu służby policjantów wynika z dotychczasowego doświadczenia w stosowaniu obecnie obowiązującego rozporządzenia z dnia 18 października 2001 r. (Dz.U. Nr 131, poz. 1471). Projekt uzupełnia, doprecyzowuje i ujednolica jego przepisy, a także dostosowuje je do uregulowań wynikających z prawa Unii Europejskiej.

Dodatkowo projekt uwzględnia propozycje zmian wypracowane przez powołany decyzją nr 610 Komendanta Głównego Policji z dnia 30 września 2008 r. zespół do opracowania projektu nowych rozwiązań w zakresie czasu służby policjantów oraz uposażenia i rekompensaty z tym związanych.

Zamierzone cele projektowanej regulacji:

1. wydłużenie z 10 do 11 godzin czasu wolnego obligatoryjnie udzielanego policjantowi po 8 godzinach służby pełnionej w zmianowym rozkładzie czasu służby. W przypadku pełnienia służby 8-godzinnej w porze nocnej, czas wolny ma zostać wydłużony do co najmniej 14 godzin;
2. określenie maksymalnego limitu służb pełnionych w porze nocnej na 10 służb 8-godzinnych w miesiącu oraz 8 służb 12-godzinnych w miesiącu;
3. wprowadzenie gwarancji udzielania policjantom pełniącym służbę w niedziele co najmniej raz na trzy tygodnie wolnej od służby niedzieli łącznie z wolną sobotą albo wolnym poniedziałkiem;
4. ustalenie minimalnej dobowej (11 godzin) oraz tygodniowej (35 godzin) normy czasu wolnego w odniesieniu do policjantów pełniących służbę w podstawowym rozkładzie czasu służby. Przewiduje się jednocześnie możliwość skrócenia normy tygodniowej do 24 godzin;
5. rozszerzenie zakresu podmiotów uprawnionych do wydania polecenia dotyczącego przedłużenia czasu służby policjanta;
6. ustanowienie, zgodnie z możliwościami przewidzianymi w prawie wspólnotowym, maksymalnego wymiaru czasu służby na poziomie 48 godzin w tygodniu w przyjętym okresie rozliczeniowym. Jednocześnie dopuszcza się możliwość przekroczenia ustanowionego limitu w przypadku zdarzeń, których waga i rozmiar wymagają podjęcia niezbędnych działań dla ochrony życia, zdrowia oraz bezpieczeństwa zbiorowości;
7. odstąpienie od obecnie obowiązującej regulacji, zgodnie z którą nie uznaje się za czas służby czasu niezbędnego (nie dłuższego niż 30 minut) do bezpośredniego przygotowania do służby i jej zdania;
8. wprowadzenie regulacji, zgodnie z którą rozkład czasu służby policjanta biorącego udział w akcji lub operacji policyjnej określa dowódca akcji lub operacji;
9. zwiększenie wymiaru dyżuru domowego poprzez wprowadzenie możliwości pełnienia tego dyżuru w wymiarze nieprzekraczającym 24 godziny;
10. rozszerzenie katalogu osób zwolnionych ze służby w godzinach od 22.00 do 6.00 oraz w niedziele i święta o jednego z rodziców, jeżeli drugi rodzic lub opiekun z takiego uprawnienia nie korzysta oraz o kobietę karmiącą dziecko piersią.

Wyniki konsultacji

Projekt rozporządzenia był zamieszczony na stronie podmiotowej Komendy Głównej Policji oraz zaopiniowany przez Zarząd Główny Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Policjantów. ZG NSZZP zajął następujące stanowisko do zaproponowanych rozwiązań:

1.  ZG NSZZP zaproponował udzielanie policjantowi co najmniej 14 godzin czasu wolnego w przypadku pełnienia służby w porze nocnej oraz udzielanie 24 godzin czasu wolnego każdorazowo po 12 godzinach służby.

Przedmiotowe rozwiązanie odpowiada aktualnym regulacjom dotyczącym udzielania policjantom czasu wolnego, przedstawionym w projekcie rozporządzenia.

2. W ocenie ZG NSZZP projekt rozporządzenia powinien zawierać jednolity wzór ewidencji czasu służby.

Zdaniem Komendy Głównej Policji brak jest uzasadnienia faktycznego do wprowadzenia takiej regulacji. Należy zauważyć, że z uwagi na różnorodność realizowanych przez policjantów zadań i konieczność ich wykonywania w różnych systemach rozkładu czasu służby w zasadzie wykluczona jest możliwość wprowadzenia jednolitego wzoru ewidencji czasu służby, który znalazłby zastosowanie w całej formacji. Warto przy tym zaznaczyć, że w innych służbach mundurowych wzór, o którym mowa w stanowisku ZG NSZZP, stanowiący załącznik do rozporządzenia, nie funkcjonuje. Ponadto wprowadzenie omawianego wzoru w zmienianym rozporządzeniu wykraczałoby poza zakres upoważnienia określonego w art. 33 ust. 6 ustawy o Policji.

3. Według ZG NSZZP za czas dyżuru domowego policjantowi powinien przysługiwać czas wolny od służby w takim samym wymiarze, natomiast w przypadku podjęcia czynności służbowych w trakcie trwania dyżuru, bez względu na ich wymiar, kolejny dodatkowy dzień wolny. Dodatkowo zaproponowano zmniejszenie wymiaru dyżuru domowego.

Komenda Główna Policji nie znajduje uzasadnienia dla proponowanych zmian. Policjant pełniący dyżur domowy de facto nie pełni służby, a jedynie jest obowiązany do umożliwienia nawiązania z nim kontaktu i zachowania gotowości do stawiennictwa w krótkim czasie w miejscu pełnienia służby. Policjant w czasie dyżuru domowego, jeżeli nie zaistnieje taka potrzeba, nie wykonuje żadnych zadań, a ponadto może przebywać np. w miejscu zamieszkania lub innym wybranym przez siebie miejscu, gdzie ma możliwość wypoczynku. Samo więc pełnienie dyżuru domowego nie może być traktowane jako czas służby, za który powinien przysługiwać czas wolny.

Ponadto niezasadne byłoby udzielanie policjantowi, który wykonywał w czasie dyżuru domowego czynności służbowe, czasu wolnego w wyższym wymiarze, niż czas wykonywania tych czynności. Warto przy tym zauważyć, że aktualnie obowiązujące w tym zakresie rozwiązanie, zakładające udzielanie policjantowi w zamian za czas wykonywania czynności służbowych w czasie dyżuru domowego czasu wolnego w tym samym wymiarze, koresponduje z ogólną regułą wyrażoną z art. 33 ust. 3 ustawy o Policji, stosownie do której w zamian za czas służby przekraczający określoną normę policjantowi udziela się czasu wolnego od służby w tym samym wymiarze.

Warto również zauważyć, że wprowadzone limity dotyczące wymiaru dyżuru domowego stanowią wypadkową potrzeb służby i konieczności zapewnienia policjantowi możliwości wypoczynku.

4. Zdaniem ZG NSZZP wprowadzając limit służb w porze nocnej (§ 4 ust. 4a i 5a) nie powinno wprowadzać się możliwości jego przekroczenia, gdy jest to uzasadnione szczególnymi potrzebami służby.

W ocenie Komendy Głównej Policji rezygnacja z możliwości przekroczenia limitu służb w porze nocnej ze względu na szczególne potrzeby służby mogłaby spowodować, że ciągłość realizacji istotnych z punktu widzenia ochrony bezpieczeństwa ludzi oraz utrzymywania bezpieczeństwa i porządku publicznego zadań musiałaby zostać przerwana z powodu wyczerpania przedmiotowego limitu.

5. ZG NSZZP stoi na stanowisku, że niedopuszczalne jest wprowadzanie w rozporządzeniu maksymalnego czasu służby wynoszącego 48 godzin w tygodniu, podczas gdy ustawa o Policji wprowadza 40-godzinny tygodniowy wymiar czasu służby.

Zdaniem Komendy Głównej Policji wprowadzenie do rozporządzenia przepisu § 8 ust. 1a nie jest sprzeczne z przepisem art. 33 ust. 2 ustawy o Policji określającym tygodniową normą czasu służby (40 godzin). Zauważyć należy, że ustawa dopuszcza możliwość przekroczenia wspomnianej normy (art. 33 ust. 3) nie wprowadzając jednocześnie limitu takiego przekroczenia. Stosowny limit, zgodnie z regulacjami unijnymi, wprowadzono w § 8 ust. 1a rozporządzenia.

6. W ocenie ZG NSZZP rozporządzenie powinno zawierać regulacje dotyczące sposobu rozliczania czasu służby policjanta uczestniczącego w różnego rodzaju zgrupowaniach, operacjach itp.

Komenda Główna Policji za nieuzasadnione uznaje zamieszczanie w akcie rangi rozporządzenia szczegółowych regulacji dotyczących sposobu rozliczania czasu służby policjanta. Dodatkowo wykraczałoby to poza zakres upoważnienia określonego w art. 33 ust. 6 ustawy o Policji. Warto przy tym zauważyć, że w § 13 ust. 2 rozporządzenia wprowadza się regulację, zgodnie z którą rozkład czasu służby policjanta biorącego udział w akcji lub operacji policyjnej określa dowódca akcji lub operacji.

Zobacz tekst projektu rozporządzenia.