Informacyjny Serwis Policyjny

24 lutego 1953 roku w więzieniu mokotowskim w Warszawie powieszony został gen. August Emil Fieldorf "Nil" - organizator i szef Kedywu Komendy Głównej AK, jeden z najbardziej zasłużonych żołnierzy Armii Krajowej i polskiego podziemia niepodległościowego.

Generał brygady August Emil Fieldorf ps. Nil urodził się 20 marca 1895 r. w Krakowie. Tam ukończył szkołę męską im. św. Mikołaja, a następnie I Męskie Seminarium. W roku 1910 wstąpił do Strzelca i ukończył szkołę podoficerską.

6 sierpnia 1914 r. wyruszył z 1 Kompanią Kadrową na front rosyjski, gdzie służył w randze zastępcy dowódcy plutonu piechoty. W roku 1916 został awansowany do stopnia sierżanta, a następnie skierowany do szkoły oficerskiej. Po kryzysie przysięgowym wcielony do armii austriackiej i przeniesiony na front włoski, skąd zdezerterował i w sierpniu 1918 roku zgłosił się do służby w Polskiej Organizacji Wojskowej w rodzinnym Krakowie.

Od listopada 1918 r. w szeregach Wojska Polskiego, początkowo jako dowódca plutonu, a od marca 1919 r. dowódca kompanii ckm. W latach 1919-1920 uczestniczył w kampanii wileńskiej. Po wybuchu wojny polsko-bolszewickiej w randze dowódcy kompanii brał udział m.in. w wyzwalaniu Dyneburga, Żytomierza i w wyprawie kijowskiej. W roku 1919 zawarł związek małżeński z Janiną Kobylińską, z którą miał dwie córki: Krystynę i Marię.

Po wojnie pozostał w służbie czynnej. W roku 1928 został awansowany do stopnia majora i przeniesiony do służby w 1 Pułku Piechoty Legionów na stanowisku dowódcy batalionu.
W roku 1935 został przeniesiony na stanowisko dowódcy samodzielnego batalionu granicznego "Troki" w pułku KOP "Wilno". W rok później został awansowany do stopnia podpułkownika.

Niedługo przed wybuchem II wojny światowej mianowany dowódcą 51 Pułku Strzelców Kresowych im. Giuseppe Garibaldiego - w Brzeżanach, wchodzącej w skład 12 Dywizji Piechoty (tarnopolskiej).

W wojnie obronnej 1939 roku przeszedł cały szlak bojowy 12 Dywizji Piechoty, jako dowódca 51 Pułku Piechoty Strzelców Kresowych im. Giuseppe Garibaldiego. Po jej rozbiciu w nocy z 8 na 9 września w bitwie pod Iłżą, dotarł do rodzinnego Krakowa. Podczas przedostawania się do Francji został zatrzymany na granicy słowackiej i internowany w październiku 1939r. W kilka tygodni później zbiegł z obozu internowania i przez Węgry przedostał się do tworzącej się we Francji armii polskiej.

We Francji ukończył kursy sztabowe i został awansowany do stopnia pułkownika w maju 1940 roku. We wrześniu tego roku jako pierwszy emisariusz Naczelnego Wodza i Rządu RP przedostał się do okupowanego Kraju. Początkowo w konspiracji w Warszawie, a od roku 1941 w Wilnie i Białymstoku. W sierpniu 1942 r. został mianowany dowódcą Kedywu (Kierownictwa Dywersji) KG AK (wydał między innymi rozkaz likwidacji generała policji i SS w Warszawie Franza Kutschery).

Na krótko przed upadkiem Powstania Warszawskiego, rozkazem Naczelnego Wodza gen. Kazimierza Sosnkowskiego z 28 września 1944 r. awansowany do stopnia generała brygady i mianowany na stanowisko naczelnego komendanta organizacji NIE, przygotowywanej do działań w warunkach okupacji sowieckiej. Po upadku powstania zastępca dowódcy Armii Krajowej gen. Leopolda Okulickiego-Niedźwiadka.

7 marca 1945 r. aresztowany przez NKWD w Milanówku pod fałszywym nazwiskiem Walenty Gdanicki i nierozpoznany zesłany do obozu pracy na Uralu. W październiku 1947 r. powrócił do Polski i osiedlił się pod fałszywym nazwiskiem w Białej Podlaskiej. Nie powrócił już do pracy konspiracyjnej. Przebywał następnie w Warszawie i Krakowie, a w końcu osiadł w Łodzi. Po ogłoszeniu amnestii, w lutym 1948 r. zgłosił się do Rejonowej Komendy Uzupełnień w Łodzi i ujawnił, podając prawdziwe imię i nazwisko oraz stopień generała brygady. 10 listopada 1950 r. aresztowany przez funkcjonariuszy UB, przewieziony do Warszawy i osadzony w areszcie śledczym MBP przy ul. Koszykowej. Później przewieziony do więzienia mokotowskiego przy ul. Rakowieckiej i oskarżony między innymi o wydawanie  rozkazów likwidowania przez AK partyzantów sowieckich. Pomimo stosowania tortur, gen. Fieldorf odmówił współpracy z Urzędem Bezpieczeństwa.

Po sfingowanym procesie generał Fieldorf został 16 kwietnia 1952 r. skazany przez sędzię Marię Gurowską na karę śmierci przez powieszenie.

20 października 1952 Sąd Najwyższy na posiedzeniu odbywającym się w trybie tajnym, pod nieobecność oskarżonego i jedynie na podstawie nadesłanych dokumentóww składzie sędziowskim: Emil Merz, Gustaw Auscaler i Igor Andrejew, zatwierdził wyrok. Prośba rodziny o ułaskawienie została odrzucona przez Bolesława Bieruta.

Wyrok przez powieszenie wykonano 24 lutego 1953 roku o godz. 15:00 w więzieniu Warszawa-Mokotów przy ul. Rakowieckiej. Ciało Emila Fieldorfa potajemnie pochowano w nieznanym miejscu. Symboliczny nagrobek znajduje się na Cmentarzu Wojskowym w Warszawie.

30 lipca 2006 r. Prezydent RP Lech Kaczyński odznaczył pośmiertnie gen. Augusta Emila Fieldorfa-Nila Orderem Orła Białego.

Ordery i odznaczenia

• Order Orła Białego (2006)
• Krzyż Złoty Orderu Wojennego Virtuti Militari (1923)
• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari
• Krzyż Niepodległości (1932)
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1937)
• Krzyż Walecznych - czterokrotnie
• Złoty Krzyż Zasługi (1929)
• Krzyż za Wilno (1920)

/J.B/