Policja na Międzynarodowym Kongresie Psychiatrii Sądowej
W dniach 24-25 maja br. W Łodzi odbył się VIII Międzynarodowy Kongres Psychiatrii Sądowej. Pierwszy raz w Kongresie na zaproszenie organizatorów, gościem wydarzenia był przedstawiciel Policji, który miał okazję przedstawić perspektywę Policji.
Kongres otworzył Wojciech Konieczny, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia, któremu towarzyszyli prof. Piotr Gałecki, Kierownik Kliniki Psychiatrii Dorosłych Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, konsultant krajowy w dziedzinie psychiatrii oraz dr Krzysztof Eichstaedt, sędzia Sądu Okręgowego w Łodzi – inicjatorzy Kongresu. Policję reprezentował insp. Krzysztof Łaszkiewicz, Pełnomocnik KGP ds. Ochrony Praw Człowieka. Udział w Kongresie wpisuje się również w obchodzone w tym roku 20-lecie systemu ochrony praw człowieka w Policji.
Sala audytoryjna zgromadziła blisko 300 osób, w tym sędziów, prokuratorów, adwokatów, psychiatrów, psychologów, seksuologów, ale także ludzi ze świata nauki i dziennikarstwa. Zaproszeni do wykładów stanowią wybitnych praktyków, ale i wykładowców z zakresu szeroko rozumianej psychiatrii sądowej. Dodajmy, że psychiatria sądowa to część medycyny łącząca psychiatrię i wymiar sprawiedliwości. Zajmuje się wszystkimi zagadnieniami funkcjonowania psychicznego człowieka i jego wpływem na czynności, które mogą mieć dla danej osoby konsekwencje lub skutki prawne. Jest związana nie tylko z wymiarem sprawiedliwości, lecz także z postrzeganiem społecznym, etycznym osób, które są zdolne lub niezdolne do czynności prawnych.
Prelegenci w formie interaktywnych wykładów oraz debat i dyskusji przybliżyli tematy związane ze środkami zabezpieczającymi, poczytalnością, przestępstwami przeciwko wolności seksualnej, farmakoterapii i innym oddziaływaniom terapeutycznym. W istocie znakomita część wykładów wpisywała się w wyzwania, z którymi na co dzień styka się, a nawet zmaga Policja.
Organizatorzy Kongresu w sposób płynny i niezwykle praktyczny połączyli ze sobą aspekty widoczne z perspektywy i pogranicza prawa oraz psychiatrii. Przez cały czas trwania kongresu panowała wielka zgodność o potrzebie i nakazie przestrzegania godności pacjentów z zaburzeniami psychicznymi, od chwili interwencji policyjno-medycznej oraz przez cały czas trwania procesu stabilizacji pacjenta, leczenia i zapewnienia powrotu do społeczeństwa, jako osoby bezpiecznej dla siebie i otoczenia. Nie zabrakło także krytyki aktualnego systemu prawno-organizacyjnego w kontekście ochrony zdrowia psychicznego. Z krytyką praktyków i teoretyków spotkała się na przykład Ustawa o wspieraniu resocjalizacji i nieletnich, która nie do końca spełnia swoje zadania w zakresie wspierania nieletnich w wychodzeniu z różnego rodzaju kryzysów, za którymi nie zawsze stoją choroby i zaburzenia, ale winę ponosi „świat dorosłych”. Ciekawą, choć trudną perspektywą okazało się wielokrotne przywoływanie symptomu „wzajemnego niewidzenia się ustaw” i branżowe, sektorowe podchodzenie do tego samego problemu, przy braku koordynacji systemowej. W takim kontekście przywołano chociażby stosowanie ustawy o ochronie zdrowia psychicznego oraz ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Podczas wykładu na temat zjawiska samobójstw podało wiele serdecznych słów wobec Policji, która jako jedyna prowadzi najbardziej wiarygodne informacje w tym zakresie dające szansę innym podmiotom na profilowanie tendencji oraz budowanie profilaktyki anty-samobójczej oraz chętnie współpracuje z innymi podmiotami. Ciekawym dla zgromadzonych panelem okazał się ten, dotyczący stosowania środków przymusu bezpośredniego przez Policję wobec pacjentów z zaburzeniami psychicznymi. Insp. Krzysztof Łaszkiewicz wspólnie, między innymi z Damianem Marciniakiem, Dyrektorem Departamentu do Spraw Zdrowia Psychicznego w Biurze Rzecznika Praw Pacjenta, przedstawili aspekt stosowania środków przymusu bezpośredniego przez policjantów oraz przymusu bezpośredniego przez personel medyczny, w kontekście osób z zaburzeniami psychicznymi. Na przykładzie kilku różnych kontekstowo sytuacji praktycznych, wskazano na potrzebę wywołania legislacyjnej dyskusji na temat ustawy o środkach przymusu bezpośredniego, ustawy o ochronie zdrowia psychicznego oraz ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym. Faktem jest, co potwierdza także Biuro Prewencji KGP oraz jednostki policyjne, że aktualne rozwiązania prawne mogą w wielu przypadkach prowadzić do „działań improwizowanych”, gdzie przy mniej doświadczonym składzie patrolu policyjnego oraz zespołu ratownictwa medycznego, stawką może stać się zagrożenie zdrowia lub życia zarówno pacjenta, jak też osób podejmujących interwencję.
W konkluzji de lege ferenda, zaznaczono potrzebę wywołania profesjonalnej dyskusji w tym zakresie, aby podział zadań i kompetencji podczas działań podejmowanych wobec osób z zaburzeniami psychicznymi, był czytelny i wynikał z norm prawnym.
Autor tekstu i fotografii: insp. Krzysztof Łaszkiewicz
