Informacyjny Serwis Policyjny

Corocznie, 10 grudnia, w rocznicę podpisania Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, na świecie obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Praw Człowieka, ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ (rezolucja 423 (V) z 1950 r.)

10 grudnia — Międzynarodowy Dzień Praw Człowieka, to przede wszystkim święto osób, zaangażowanych w działania na rzecz poszanowania praw i wolności człowieka. Historia pokazuje, jak wiele osób, z różnych kontynentów i kultur, wkładało wysiłek w walkę o prawa człowieka. Wiele z tych osób doznało z tego powodu prześladowań, skazywanych było na długoletnie wyroki więzienia lub nawet karę śmierci. Obchody Międzynarodowego Dnia Praw Człowieka są okazją do uczczenia ich odwagi i osiągnięć, ale także zwrócenia uwagi na współczesne wyzwania w obszarze praw człowieka.

Również w grudniu, lecz w 2004 r., w polskiej Policji ustanowiono, unikatowy na skalę europejską, model policyjnych pełnomocników ds. ochrony praw człowieka. We wspomnianym roku, decyzją Ministerstwa Spraw Wewnętrznych zastępca Komendanta Głównego Policji wszedł w skład delegacji Rządu RP, której zadaniem była obrona sprawozdania RP z realizacji konwencji międzynarodowej z obszaru praw i wolności człowieka. Już przygotowania do obrony wykazały wówczas luki w kompleksowym i uporządkowanym koordynowaniu tematyki przestrzegania praw człowieka w policyjnej formacji. Należało wówczas uporządkować między innymi takie płaszczyzny jak: prawidłowa reakcja na naruszenia praw człowieka, szkolenia z zakresu praw i wolności człowieka, czy też zaangażowanie do współpracy społeczeństwa obywatelskiego. Pomysłem na wypełnienie przedmiotowej luki było ustanowienie przy Komendancie Głównym Policji, następnie w komendach wojewódzkich i szkołach policyjnych – policyjnych pełnomocników ds. ochrony praw człowieka. Przez lata zarówno sieć pełnomocników, jak i też przypisane im zadania, rozwijały się.

Pełnomocnicy ustanowieni zostali w Komendzie Głównej Policji, Komendzie Stołecznej Policji, komendach wojewódzkich Policji, Centralnym Biurze Śledczym Policji, Biurze Spraw Wewnętrznych Policji, Centralnym Pododdziale Kontrterrorystycznym Policji „BOA”, Centralnym Biurze Zwalczania Cyberprzestępczości, Centralnym Laboratorium Kryminalistycznym Policji oraz w szkołach Policji. W wielu z tych jednostek stworzono także zespoły ds. ochrony praw człowieka, w skład których wchodzą pełnomocnicy.

Istotną rolę w tym systemie pełnią także nieetatowi liderzy ds. ochrony praw człowieka, ustanowieni w części komend powiatowych/ miejskich/ rejonowych w całej Polsce. Wszystkie te osoby na co dzień urzeczywistniają wymiar Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka oraz wielu innych dokumentów i aktów prawa krajowego i międzynarodowego, które regulują zagadnienia związane z prawami człowieka. Działania odnoszą się do całego społeczeństwa, w tym do środowiska policyjnego. Głównym zadaniem Pełnomocników jest propagowanie praw człowieka i dbanie o przestrzeganie standardów ich ochrony w jednostkach Policji, a także bieżące monitorowanie działań policjantów pod kątem respektowania w swoich działaniach godności ludzkiej i przestrzegania praw człowieka oraz proponowanie rozwiązań mających na celu utrzymanie wysokich standardów w tym zakresie. Praca skupiona jest na trzech filarach: ochrona praw i wolności człowieka, przestrzeganie zasad etyki zawodowej oraz działania antydyskryminacyjne. Praca polega głównie na wdrażaniu projektów edukacyjnych, ale także podejmowaniu działań naprawczych, w przypadku wystąpienia incydentów.

2023 rok obfitował w wiele działań i wydarzeń skupionych na ochronie praw i wolności człowieka oraz etyce zawodowej.

W 2023 roku zespół kierowany przez Martę Krasuską, zastępczynię Pełnomocnika KGP ds. Ochrony Praw Człowieka, specjalizującą się między innymi w tematyce inkluzywności w miejscu służby i pracy, opracował pierwszy w historii Policji Plan Równości Płci w Policji. Opracowany na lata 2023-2026 Plan jest dokumentem strategicznym, obejmującym wszystkie jednostki organizacyjne Policji, którego głównym celem długookresowym jest wzmocnienie kultury organizacyjnej poprzez kształtowanie inkluzywnego, równościowego i różnorodnego środowiska służby i pracy wolnego od dyskryminacji i uprzedzeń oraz opartego na wzajemnym szacunku i poszanowaniu godności. 

Jednym z centralnych wydarzeń były policyjne obchody 20-lecia wprowadzenia Zasad Etyki Zawodowej Policjanta. 31 grudnia 2003 r., Zarządzeniem nr 805 Komendanta Głównego Policji, wprowadzono w Policji Zasady etyki zawodowej Policjanta. Zarządzenie podpisał ówczesny Komendant Główny Policji nadinsp. Leszek Szreder. Tym samym Policja stała się beneficjentem wielu przyjętych w przedmiotowym akcie rozwiązań o charakterze deontologicznym, przeciwstawiając się na gruncie prawnym nurtowi konsekwencjonalizmu. 31 grudnia 2023 r. przypadać będzie 20. rocznica wejścia w życie tego doniosłego aktu prawnego, którego historia tworzenia połączyła zarówno w kompromisach, jak i sporach, istotną część środowiska policyjnego.

Propozycja ustanowienia roku 2023 Rokiem 20-lecia wprowadzenia w Policji zasad etyki zawodowej Policjanta spotkała się z aprobatą Komendanta Głównego Policji i lider przedsięwzięcia insp. Krzysztof Łaszkiewicz- Pełnomocnik KGP ds. Ochrony Praw Człowieka, wspólnie z całą Policją rozpoczął realizację 20 zadań, których celem było ponowne zwrócenie uwagi środowiska, na ten istotny akt prawny. Działania skupiły uwagę na istocie zasad etyki zawodowej — w jej wielu wymiarach społeczno-zawodowych, poprzez ich skierowanie ich do policjantów i policjantek z różnym stażem zawodowym oraz posiadających różne doświadczenie zawodowe.

W ramach wspomnianych zadań przeprowadzono między innymi ogólnopolicyjne seminarium eksperckie na temat aktualności zarządzenia nr 805 KGP, konferencję naukową pt. „20-lecie obowiązywania Zasad etyki zawodowej policjanta”, czy też konferencję ekspercką pt. „Czy jestem etyczny? Spójrzmy w siebie”. Ciekawym wydarzeniem była konferencja dotycząca podejmowania interwencji wobec osób, które z różnych powodów utraciły kontrolę nad swoimi reakcjami. Wiele działo się za sprawą zaangażowania Biura Komunikacji Społecznej KGP. Biuro zadbało o liczne artykuły i wywiady w Gazecie Policyjnej oraz podcasty tematyczne.

Po wielu latach udało się opracować zasady korzystania przez policjantów z internetu w sposób etyczny, a posłużą one jako materiał szkoleniowy. Sztandarowym zadaniem było opracowanie Przewodnika metodycznego nauczania etyki zawodowej Policjanta. Promocja materiału spotkała się z dużym zainteresowaniem. Dodatkową wartością zaprogramowanych obchodów 20-lecia zasad etyki było to, że zdaniem realizatorów bardziej sprawdziły się krótkie formuły zadaniowe i być może są one bardziej efektywne niż długofalowe strategie działań na rzecz ochrony praw człowieka i przestrzegania zasad etyki zawodowej w Policji.

Działo się i dzieje w całej Policji …

Przeczytaj całe opracowanie na temat działań i wydarzeń związanych z ochroną praw i wolności człowieka oraz etyką zawodową (plik PDF, 1.03 MB).

insp. Krzysztof Łaszkiewicz - Pełnomocnik Komendanta Głównego Policji ds. Ochrony Praw Człowieka