Chwała zwyciężonym! Obchody 78. rocznicy Powstania Warszawskiego
Pamięć o bohaterach Warszawy, którzy 1 sierpnia 1944 r. podjęli walkę o wolność, godność i niepodległość trwać będzie zawsze. W 78. rocznicę Powstania Warszawskiego pod pomnikiem Gloria Victis hołd poległym powstańcom oddali m.in.: Prezydent RP Andrzej Duda, Prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski, Komendant Główny Policji gen. insp. Jarosław Szymczyk, kombatanci oraz licznie zgromadzeni goście i mieszkańcy Warszawy.
Dokładnie 78 lat temu o godz. 17:00 mieszkańcy stolicy stanęli do boju z przeważającymi siłami niemieckiego okupanta. Ostatnie walki trwały jeszcze 3 października 1944 r. W poniedziałek, 1 sierpnia 2022 r. o godzinie „W” stolica Polski na minutę zamarła w ciszy, by upamiętnić bohaterów wydarzeń, które miały ogromne znaczenie dla poczucia wspólnoty oraz przywiązania wszystkich Polaków do idei wolności - za wszelką cenę. Podczas głównych uroczystości na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach pod pomnikiem Gloria Victis, Prezydent RP Andrzej Duda w obecności przedstawicieli parlamentu, żyjących nadal kombatantów oraz władz miasta Warszawy oddał hołd poległym Powstańcom.
Tego samego dnia, o godzinie 18:30 przed pomnikiem Polegli Niepokonani na wolskim Cmentarzu Powstańców Warszawy odbyły się kolejne uroczystości upamiętniające wydarzenia sprzed 78 lat. Obecni na nich byli przedstawiciele najwyższych władz państwowych, samorządowych, delegaci MON, parlamentarzyści, przedstawiciele organizacji politycznych i społecznych, kombatanci, harcerze oraz mieszkańcy Warszawy. Policję reprezentował zastępca Komendanta Głównego Policji, nadinsp. Paweł Dobrodziej. Do zebranych przemowę wygłosiła m.in. Wanda Traczyk-Stawska, uczestniczka powstania. Uroczystości zakończyły się wspólną modlitwą wiernych różnych wyznań.
Na cmentarzu pochowano ponad 100 tys. osób, cywilnych mieszkańców Warszawy, żołnierzy Armii Krajowej i członków innych formacji zbrojnych poległych w walkach, zamordowanych w masowych egzekucjach i spalonych podczas 63 dni Powstania Warszawskiego w różnych dzielnicach miasta. Większość mogił jest bezimienna.
Na cmentarzu pochowane są m.in. ofiary rzezi cywilnej ludności Woli, dokonanej przez Niemców i towarzyszące im jednostki kolaboracyjne złożone z Rosjan, Ukraińców, Azerów i Turkmenów w pierwszych dniach powstania. Eksterminacja mieszkańców Woli trwała od tzw. czarnej soboty 5 sierpnia do 7 sierpnia. Ofiarą masowych egzekucji padło w tym czasie ok. 40 tys. osób, rozstrzelanych w różnych punktach dzielnicy. Ciała ofiar palono. Rzeź zakończył rozkaz Hitlera, nakazujący wysyłanie tych, którzy przeżyli, do obozów koncentracyjnych lub do pracy przymusowej.
W 1973 r. w obrębie mogiły kryjącej prochy ok. 50 tys. osób wzniesiony został pomnik „Polegli Niepokonani" autorstwa Gustawa Zemły, przedstawiający postać rannego powstańca, który własnym ciałem osłania wyrwę w barykadzie.
Tomasz Dąbrowski/Izabela Pajdała – Kusińska
Foto: autorzy, Grzegorz Jakubowski/KPRP
