Widowisko historyczne „80. Rocznica bitwy pod Tomaszowem Lubelskim”
W Dąbrowie Tomaszowskiej koło Tomaszowa Lubelskiego odbyła się jedenasta edycja widowiska historycznego przedstawiającego historię heroicznych walk toczonych przez oddziały Wojska Polskiego, Policji Państwowej i Policji Województwa Śląskiego pod Tomaszowem Lubelskim we wrześniu 1939 r. W tym roku widowisko obejrzało dziesięć tysięcy widzów, którzy przez ponad dwie godziny mogli wczuć się w dramatyzm tamtych wrześniowych dni.
Uroczystości objął patronatem Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda w Stulecie Odzyskania Niepodległości. W skład Komitetu Honorowego weszli: Biskup Polowy Wojska Polskiego ks. bp. Józef Guzdek, Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk oraz Komendant Główny Policji gen. insp. Jarosław Szymczyk.
Wśród zaproszonych gości byli: Jan Sroka reprezentujący szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Ministra Jana Józefa Kasprzyka, Tomasz Zieliński poseł na Sejm RP, Jarosław Stawiarski, Marszałek Województwa Lubelskiego, Zbigniew Załoga Sekretarz Województwa Lubelskiego, płk Leszek Surmacz reprezentujący Komendanta Nadbużańskiego Oddziału Straży Granicznej w Chełmie gen.bryg. SG Jacka Szcząchora, nadkom. Krzysztof Musielak Dyrektor Biura Edukacji Historycznej-Muzeum Policji Komendy Głównej Policji, Marcin Krzysztofik Dyrektor Instytutu Pamięci Narodowej oddział w Lublinie, Delegacja Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego z Katowic na czele z ppłk Jackiem Zawadą zastępcą szefa WSW z Katowic, kpt. Marcin Gromek Dowódca 253 Kompanii Lekkiej Piechoty 2 Lubelskiej Brygady Obrony Terytorialnej im. Hieronima Dekutowskiego ps. „Zapora”, mjr Winczysław Jastrzębski, Zastępca Komendanta Żandarmerii Wojskowej w Lublinie, ksiądz dr hab. Ryszard Tokarz, insp. Artur Deryło Komendant Powiatowy Policji w Tomaszowie Lubelskim, mł. bryg. Andrzej Mandziuk Komendant Powiatowy Państwowej Straży Pożarnej.
Widowisko Historyczne „Ocalić od Zapomnienia” było bez wątpienia największym przedsięwzięciem historyczno – patriotycznym w regionie. Na łąkach Stadniny Koni „Pod Lasem” w Dąbrowie Tomaszowskiej rekonstruktorzy przedstawili wcześniej znane tylko nielicznym historykom epizody z działań zbrojnych drugiej wojny światowej na ziemi tomaszowskiej, począwszy od walk żołnierzy i policjantów we wrześniu w 1939 roku, przez represje niemieckie na ludności cywilnej. Specjalna scenografia stworzona na potrzeby widowiska, której budowa trwała od 2 września br., aż 25 grup rekonstrukcyjnych, które wzięły udział w walkach i dziesiątki zgromadzonych w jednym miejscu czołgów i samochodów pancernych z okresu wojny obronnej z września 1939 roku, bez wątpienia wyzwoliło w wielotysięcznej publiczności silne emocje. Widowiska historyczne opowiadające o bitwach tomaszowskich organizowane są zawsze z ogromnym rozmachem, gromadząc co roku nie tylko mieszkańców Tomaszowa Lubelskiego i okolic, ale też wielu turystów
Warto podkreślić, że organizowane od ponad dekady na łąkach stadniny koni w Dąbrowie Tomaszowskiej, oddalonych w prostej linii o kilka kilometrów od historycznych pól (dzisiaj zasiedlonych), widowisko historyczne nawiązujące do historii bitew pod Tomaszowem Lubelskim, to już tradycja. Program tegorocznych uroczystości rocznicy największej bitwy pancernej wojny obronnej 1939 roku był w tym roku szczególnie rozbudowany. W piątek 13 września o godz. 10 odbyła się sesja historyczna, w sobotę z kolei wystartował VII Tomaszowski Półmaraton Pamięci Żołnierzy Września, którego dopełnieniem była wystawa pojazdów, wyposażenia i umundurowania historycznego z okresu wojny obronnej 1939 roku. Tego samego dnia odbyła się również Msza św. w intencji poległych obrońców Ojczyzny, którą odprawiono w kościele pw. Najświętszego Serca Jezusa w Tomaszowie Lubelskim, po zakończeniu której odbył się przemarsz przed pomnik Żołnierzom Września 1939 i cmentarz wojenny, gdzie odczytano Apel Pamięci w asyście Kompanii Honorowej 3 Batalionu Zmechanizowanego z Zamościa, i gdzie nastąpiło złożenie wieńców na grobie gen. Tadeusza Piskora oraz zapalenie zniczy. O godz. 18 w Tomaszowskim Domu Kultury można było także obejrzeć premierę sztuki teatralnej nawiązującej do czasów II wojny światowej.
Rekonstrukcja, która w tym roku była organizowana po raz jedenasty przyciągnęła tysiące osób z całego kraju i najlepszych rekonstruktorów, którzy mogli pochwalić się zabytkowymi pojazdami i wyposażeniem. W tym roku przedstawiono epizod ataku w okolicach Szarowoli i w czasie zdobywania wzgórza 318 z 18 września 1939 r. Ta szczególna, bo 80. rocznica, była wyjątkowa także ze względu na pancerny rozmach rekonstrukcji oraz przedstawienie po raz pierwszy na tak dużą skalę udziału funkcjonariuszy Policji Państwowej i Policji Województwa Śląskiego w walkach jakie toczyły się z niemieckim najeźdźcą na przedpolach Tomaszowa Lubelskiego. W widowisku wzięło udział aż 25 grup rekonstrukcyjnych ze Śląska, Małopolski, Podkarpacia, Mazowsza, Wielkopolski i Lubelszczyzny – ok. 500 osób. To była jednocześnie wyjątkowa możliwość zobaczenia w jednym miejscu takiego nagromadzenie czołgów rozpoznawczych TK, samochodów pancernych, armat i motocykli. Wiele z nich pojawiło się po raz pierwszy, a w sumie takich „premier” było aż 30! Uzupełnieniem widowiska była wyjątkowa scenografia, która m.in. odtworzyła oryginalną linię niemieckich okopów, które zresztą jeszcze w pewnym zarysie istnieją po dzień dzisiejszy. Całości dopełnił epicki scenariusz przygotowany specjalnie na tegoroczną edycję widowiska, opracowany we współpracy z nadkom. Krzysztofem Musielakiem, Dyrektorem Biura Edukacji Historycznej – Muzeum Policji KGP. Za sprawą doskonałej narracji prof. Andrzeja Olejki, licznie zgromadzona widownia, mogła niemal przenieść się w sam środek dramatycznych wydarzeń września 1939 roku rozgrywających się pod Tomaszowem Lubelskim, które przedstawiono w scenariuszu.
Organizatorami Widowiska Historycznego „Ocalić od Zapomnienia 2019” byli Wojciech Żukowski Burmistrz Miasta Tomaszów Lubelski oraz Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych. Współorganizacji podjęły się: Stowarzyszenie Nowe Miasto i Tomaszowski Szwadron im. 1 Pułku Ułanów Korpusu Ochrony Pogranicza.
Opiekę merytoryczną nad widowiskiem sprawowało Biuro Edukacji Historycznej-Muzeum Policji KGP.
(Biuro Edukacji Historycznej - Muzeum Policji KGP)
