Informacyjny Serwis Policyjny

Jak wyglądała służba kobiet w Policji kiedyś, a jak w wygląda dzisiaj? Jakie zmiany nastąpiły na przestrzeni blisko stu lat funkcjonowania Policji Polskiej? Jak wyglądał mundur ówczesnej funkcjonariuszki i jakie stały przed nią zadania w codziennej służbie? Dzień Kobiet jest okazją do przybliżenia kart historii Policji Kobiecej z okresu II Rzeczypospolitej Polskiej.

Początki powstania Policji kobiecej
Policja Państwowa została powołana 24 lipca 1919 roku ustawą Sejmu II Rzeczypospolitej. Kobiety w tej formacji były niemal od początku. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, zakres obowiązków jaki czekał na organy bezpieczeństwa publicznego w nowych warunkach sprawił, że nie można było sobie pozwolić na pominięcie kobiet w tworzonych służbach porządkowych. Okres dwudziestolecia międzywojennego był czasem wielkich przemian zarówno społecznych jak i obyczajowych, a pojawienie się kobiet w Policji Państwowej było m.in. efektem rozszerzania obszarów ich aktywności zawodowej. Zadecydowano o powstaniu Kobiecej Policji, która rozpoczęła swą działalność w roku 1925 pod kierownictwem kom. Stanisławy Filipiny Paleolog.

Zasady rekrutacji i szkolenia
Niegdyś, kandydatkami na policjantki mogły być panny lub bezdzietne wdowy w wieku od 20 do 41 lat, charakteryzujące się dobrą kondycją fizyczną. Jednym z kryteriów doboru do służby było przedłożenie świadectwa moralności wraz z opinią na swój temat. Po weryfikacji, przyszłe policjantki odbywały kilkumiesięczne szkolenie w Szkole Oficerskiej Policji Państwowej w Warszawie, po zakończeniu którego kierowane były do poszczególnych jednostek. Natomiast analogiczne szkolenia męskie, odbywały się osobno, w Mostach Wielkich pod Lwowem.

Policjantki pełniły służbę w mundurowych i śledczych brygadach kobiecych, w większych miastach II Rzeczypospolitej m.in. Warszawie, Krakowie, Łodzi, Lwowie i Wilnie, a także w niektórych Wydziałach Śledczych mniejszych miast, chociażby Przemyśla. Należy podkreślić, że na ówczesne czasy były dobrze wykształcone, gdyż sporo z nich miało zdaną maturę. Do służby mundurowej przyjmowano kobiety, mające ponad 150 cm (co w owych czasach oznaczało wzrost stosunkowo wysoki)[1]. Duże znaczenie miały kwalifikacje społeczne kandydatek. Preferowano osoby przynależące do harcerstwa lub posiadające doświadczenie organizacyjne z czasów walk o niepodległość.

Dzisiaj, proces doboru kobiet do Policji przebiega inaczej, choć jego podstawowe zasady się nie zmieniły. Obecnie, żeby zostać policjantką trzeba spełnić szereg wymagań, takich samych, jakie stawia się mężczyznom. Przede wszystkim, trzeba posiadać co najmniej średnie wykształcenie, obywatelstwo polskie, nieposzlakowaną opinię, być niekaranym oraz korzystać z pełni publicznych praw. Sprawność fizyczna jest niezbędna, gdyż każdy kandydat do służby w Policji musi zdać testy sprawnościowe, które weryfikują jego szybkość, zwinność, siłę i wytrzymałość. Podczas szeregu egzaminów praktycznych i teoretycznych weryfikowana jest także zdolność psychiczna i predyspozycje do wykonywania zawodu policjanta. Zarówno kobiety, jak i mężczyźni chcący wstąpić w policyjne szeregi, muszą umieć się podporządkować szczególnej dyscyplinie służbowej, a także potrafić dochować tajemnicy.

Obowiązki funkcjonariuszki
Od początku, w zakresie obowiązków funkcjonariuszek była służba śledcza i prewencyjna. W tamtych czasach policjantki zajmowały się przede wszystkim zwalczaniem przestępczości skierowanej przeciwko kobietom, młodzieży i dzieciom, w tym m.in. zajmowały sie włóczęgostwem i żebractwem dzieci, ujawniały i prowadziły nadzór nad nierządem, zwalczały stręczycielstwo i sutenerstwo oraz handel ludźmi, prowadziły dochodzenia w sprawach o zgwałcenie i czyny lubieżne.

Obecnie funkcjonariuszki Policji możemy spotkać już w każdym, policyjnym pionie. Tak jak kiedyś, kobiety w dalszym ciągu doskonale odnajdują się w prewencji, są dzielnicowymi, dyżurnymi, pracują w zespołach nieletnich i patologii z trudną młodzieżą. Uczestniczą często w niebezpiecznych interwencjach, a w wydziałach kryminalnych prowadzą trudne, skomplikowane śledztwa. Policjantki dbają o przestrzeganie zasad ruchu drogowego. Coraz częściej zostają szefami jednostek, komend, komisariatów i wydziałów. W Garnizonie Podkarpackim kierują m.in. wydziałami w Komendzie Wojewódzkiej Policji w Rzeszowie, a w komendach powiatowych są zastępcami komendantów.

Zmiany w umundurowaniu służbowym
Na przestrzeni lat zmienił się także wygląd pań służących w Policji. Początkowo problem umundurowania policjantek nie istniał, gdyż w ramach Służby Śledczej panie pracowały w cywilnych ubraniach. Dopiero 20 lipca 1935 roku na mocy Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych w porozumieniu z Ministrem Spraw Wojskowych o umundurowaniu i uzbrojeniu oficerów i szeregowych Policji Państwowej - kobiet[2] wyodrębniono szczegółowo jak ma wyglądać umundurowanie ówczesnej funkcjonariuszki. Strój szeregowych policjantek tak jak męski, wykonany był z granatowego sukna, miał takie same guziki i dystynkcje. Różnił się jednak zdecydowanie krojem. Kurtka posiadała wykładany kołnierz i przypominała wprowadzany w tym samym czasie mundur oficerów lotnictwa. Funkcjonariuszki nosiły spódnice, których długość określano jako „22-30 cm od poziomu dolnego brzegu”, co według obecnych standardów oznacza, że były długie. Ówczesne kobiety nosiły także płaszcz- taki sam jak męski, oraz czarne trzewiki z wysoką cholewką. Kobieca Policja Państwowa posiadała również odrębne „dystynkcje i oznaki”.

Dzisiejsza policjantka
Wygląd współczesnych funkcjonariuszek Policji jest nowocześniejszy. Przede wszystkim, umundurowanie policjantów jest dużo bardziej zróżnicowane.Galowe i wyjściowe na specjalne okazje, służbowe na co dzień i ćwiczebne. Mundury te są takie same dla kobiet i mężczyzn z tym, że do umundurowania galowego i wyjściowego przewidziana jest spódnica. Policyjny mundur według nowego wzoru posiada furażerkę.

Służba w Policji opiera się na zasadach równouprawnienia, kobiety traktowane są na równi z kolegami. Na szkoleniach wymagane są od nich takie same umiejętności, a podczas służby muszą wykazywać takie samo zaangażowanie jak współpracownicy. 

 
Obecnie w Podkarpackiej Policji pracuje 4426 policjantów, z czego 643 to funkcjonariuszki. Ponadto, w służbie cywilnej pracuje 789 kobiet.