Jak poinformować o śmierci osoby najbliższej?
Funkcjonariusze, będąc w takiej sytuacji, mogą liczyć tylko na swoje umiejętności, wyczucie sytuacji i takt, bo każda gwałtowna śmierć powoduje silne indywidualne emocje. To jedno z trudniejszych zadań. Są jednak uniwersalne wskazówki, które pomagają je wykonać:
1. Powiadamianie o śmierci zawsze powinno odbywać się twarzą w twarz. Jeżeli jest to możliwe, należy unikać powiadamiania za pomocą telefonu lub poczty. Powinno się ono odbyć w otoczeniu przyjaznym – mieszkaniu, nigdy na klatce schodowej czy w progu drzwi.
2. Prawidłowe powiadamianie o śmierci powinno spełnić następujące warunki: po pierwsze – dostarczyć niezbędnych informacji, po drugie – udzielić pierwszego wsparcia, po trzecie – ochronić godność i szacunek zarówno ofiary, jak i powiadamianej rodziny.
3. Powiadomienie powinno odbyć się w możliwie jak najkrótszym czasie od ustalenia tożsamości ofiary i tożsamości osób jej najbliższych.
4. W miarę możliwości przed powiadomieniem należy zebrać informacje o relacjach ofiary z osobą powiadamianą, o stanie zdrowia osoby powiadamianej (ewentualne choroby serca, krążenia, cukrzyca itp.) – informacje te mogą być istotne ze względu na możliwość przewidzenia sposobu reagowania osoby powiadamianej. Może ona zareagować w sposób bardzo emocjonalny i wymagać pierwszej pomocy. Warto przygotować sobie wsparcie medyczne, żeby umożliwić w razie potrzeby natychmiastową interwencję lekarską.
5. O śmierci powinny powiadamiać co najmniej dwie osoby. Jedna z nich udziela informacji, druga zaś obserwuje reakcje osoby powiadamianej.
6. Zawiadomienie powinno być możliwie jak najprostsze w treści, bez „owijania w bawełnę” i dorabiania różnych historii. Np. „Mam dla pani/pana bardzo/złą wiadomość. Pani/pana bliski nie żyje”. Powinno się wyrazić współczucie i zrozumienie. Tak jak w przypadku składania kondolencji. Należy zachować się empatycznie, w razie potrzeby udzielić wsparcia, np. objąć ofiarę, podać chusteczkę.
7. Osoby powiadamiane często czują potrzebę dowiedzenia się szczegółów dotyczących śmierci bliskiego, okoliczności itp. (jak, w jaki sposób, kiedy, gdzie), dlatego należy być przygotowanym na udzielenie wszystkich informacji, jakich będzie wymagała osoba powiadamiana. Informacje te powinny być proste i zwięzłe, bez drastycznych i drugorzędnych szczegółów.
8. Nie należy, po zawiadomieniu o śmierci, zostawiać rodziny zmarłego bez opieki tak długo, aż minie pierwsza reakcja (szok) lub pojawią się inni członkowie rodziny, znajomi, przyjaciele. Należy podać swoje dane kontaktowe (np. telefon do najbliższej jednostki Policji), aby w razie potrzeby udzielić dodatkowych informacji. Aby rodzina ofiary nie czuła się pozostawiona sama sobie, można również podać kontakt do instytucji udzielających wsparcia psychologicznego.
9. Jeżeli rodzina zmarłego nie znajduje się w miejscu zamieszkania, należy powiadomić sąsiadów o potrzebie kontaktu z rodziną (z powodu wydarzenia nadzwyczajnego, interwencji z udziałem medyków itp.), natomiast nie należy informować sąsiadów o śmierci, aby to nie oni zawiadomili rodzinę zmarłego.
na podstawie materiałów wykładowych „Interwencja kryzysowa i negocjacje”
Dariusz Piotrowicz, KWP w Bydgoszczy
oprac. Małgorzata Osowska Sekcja Psychologów KWP w Bydgoszczy