Informacyjny Serwis Policyjny

19 kwietnia 1997 r. zmarła Maria Wittek, pierwsza Polka, która otrzymała nominację generalską. Była pierwszą kobieta - studentką Wydziału Matematycznego Uniwersytetu Kijowskiego w 1918 roku. Do konspiracji wstąpiła w roku 1917 mając osiemnaście lat. Ostatnią akcję konspiracyjną zorganizowała w grudniu 1981 roku, gdy znalazła kryjówkę dla dokumentów NSZZ "S" Uniwersytetu Warszawskiego.

Maria Stanisława Wittek urodziła się 16 sierpnia 1899 roku we wsi Trąbki, powiat Gostynin. Ojciec Stanisław był działaczem Polskiej Partii Socjalistycznej. W czasie I wojny światowej uczyła się w Polskiej Szkole Zrzeszenia Rodziców i Nauczycieli, założonej w Kijowie przez wysiedlonych z Warszawy profesorów Uniwersytetu Warszawskiego. W szkole, w klasie maturalnej złożyła przysięgę jako żołnierz Polskiej Organizacji Wojskowej. Później studiowała (jako jedyna kobieta) na Wydziale Matematyki Uniwersytetu Kijowskiego.

Obrończyni Lwowa. W Wojsku Polskim w stopniu porucznika brała udział w wojnie polsko-bolszewickiej i była odznaczona Orderem Wojennym Virtuti Militari V klasy i Krzyżem Walecznych. W latach dwudziestych szefowała Ochotniczej Legii Kobiet. W II Rzeczypospolitej była komendantką naczelną Przysposobienia Wojskowego Kobiet, które liczyło około 35 tysięcy członkiń i współpracowało ze stowarzyszeniami kobiecymi, do których należało kilkaset tysięcy pań.

We wrześniu 1939 roku Maria Witteków objęła funkcję Komendantki Głównej Kobiecych Batalionów Pomocniczej Służby Wojskowej. Brała udział w obronie Lwowa, a następnie przedostała się do Warszawy.

Podczas okupacji niemieckiej Maria Wittek ps. Mira, Pani Maria, była szefem Wojskowej Służby Kobiet KG SZP - ZWZ – AK, kryptonim "Spółdzielnia" i "Czytelnia". Dzięki staraniom „Miry”, w październiku 1943 roku Prezydent RP Władysław Raczkiewicz przyznał kobietom prawo do pełnienia służby wojskowej na równych prawach z mężczyznami. Rok później, 23 września 1944 roku, dowódca AK – Tadeusz „Bór” Komorowski podpisał rozkaz, który nadawał kobietom na równi z mężczyznami prawo do stopnia wojskowego.

Maria Wittek walczyła w Powstaniu Warszawskim. Za udział w Powstaniu została odznaczona Orderem Wojennym Virtuti Militari V klasy. Awansowała do stopnia podpułkownika. Ze stolicy wyszła wraz z cywilami. Funkcję szefa WSK pełniła w Częstochowie do rozwiązania AK w dniu 17 stycznia 1945 r. Od marcu 1946 roku kierowała sekcją PWK w Państwowym Urzędzie WF i PW. Na początku 1948 roku, po rozwiązaniu urzędu, została szefem Wydziału Kobiecego KG Powszechnej Organizacji "Służba Polsce".

Została aresztowana w roku 1949. Po kilku miesiącach zwolniona. Do emerytury pracowała w kiosku "Ruchu" w Polskim Radiu. W roku 1975 zamieszkała ponownie w domu Zgromadzenia Sióstr Urszulanek Szarych przy ul. Wiślanej 2, z którego wyprowadziła się tuż przed powstaniem. Nie założyła rodziny, żyła samotnie. U Sióstr Szarytek opiekowały się nią podkomendne.

Na początku lat siedemdziesiątych zainicjowała powołanie Komisji Historii Kobiet w Walce o Niepodległość przy Towarzystwie Miłośników Historii w Warszawie. W 1988 roku ukazał się nakładem PIW "Słownik uczestniczek walki o niepodległość Polski 1939 - 1945. Poległe i zmarłe w okresie okupacji niemieckiej".

2 maja 1991 roku Maria Wittek, pułkownik w stanie spoczynku, otrzymała od Prezydenta RP Lecha Wałęsy nominację na stopień generała brygady.

Generał Maria Wittek zmarła w wieku 98 lat. Była odznaczona: dwukrotnie Orderem Wojennym Virtuti Militari V klasy, Krzyżem Niepodległości z Mieczami, Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Walecznych, Krzyżem Armii Krajowej, Warszawskim Krzyżem Powstańczym.

/J. B./

Zdjęcia: Internet